2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

3. Tomirlardan qon ketishi, turlari, vaqtincha to‘xtatish usullari 
Qon aylanish doirasi tomirlaridan to‘qimalarga, tashqi muhitga yoki biror bo‘shliqqa 
qonning chiqishiga qon ketishi deyiladi. Bemorlar hayotiga katta xavf tug‘diruvchi holatlar 
asosan ko‘p miqdorda qon yo‘qotilganda paydo bo‘ladi, ya’ni bu hol qon aylanish doirasida 
umumiy qon hajmining keskin kamayib ketishi va to‘qimalarning kislorod bilan ta’minlanishi 
buzilishi tufayli kelib chiqadi.
Arterial qon tomirlarida sistolik bosim 70 
mm 
simob ustunidan pastga tushganda hayot 
uchun xavfli holat yuzaga keladi. Kattalarda tana vazniga qarab 4–5 
l 
ga yaqin qon bo‘ladi. 
Shundan 60 % ga yaqini qon tomirlarida va 40 % esa depo a’zolarda (jigar, taloq, suyak iligi 
sohasida) bo‘ladi. Ba’zan katta bosimda va yuqori tezlikda qon ketganda (400–600 
ml
), 
yo‘qotilgan qon hajmi unchalik ko‘p bo‘lmasa-da, o‘lim holati yuz berishi mumkin. Chunki 
bunday qon ketishi vaqtida yurakka borayotgan qon hajmining keskin kamayib ketishi 

---