2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

 
Suvga bo„lgan talabi. 
Kartoshka vatani hisoblangan Chilining dengiz bo„yi 
hududlari iqlimi yumshoq, salqin, sernam, tuprog„i kaliyga boy. Tuganaklarning 
hosil bo„lishi seryog„in (300 mm. dan ortiq), havoning nisbiy namligi yuqori (75% 
va undan ziyod) bo„lgan sharoitda o„tadi. Shuning uchun kartoshka o„simligi 
tuproq namligiga talabchandir, ammo uning tuproq namligiga bo„lgan talabi o„sish 
va rivojlanish davrlarida turlicha bo„ladi.
Kartoshka hosil to„plash davomida namlikka juda talabchan bo„ladi. 
Atmosferaning quruqligi kartoshkaning meva hosil qilishiga juda yomon ta‟sir 
qiladi, ya‟ni gul va mevalarni to„kib yuboradi. Ammo, tuproqdagi namlik 70-85% 
bo„lsa, havoning quruqligi kartoshkaga poyalari o„sishiga va tuganaklar hosil 
bo„lishiga unchalik kuchli ta‟sir etmaydi.

---

275 
Yosh nihollar rivojlanishning dastlabki paytlarida tuproq namligiga unchalik 
katta ehtiyoj sezmaydi, lekin gullash, tuganak hosil qilish davrida namlikka 
bo„lgan talabi keskin oshadi. Bu davrda tuproqda nam bo„lmasa, oziq 
moddalarning tuganaklarga kelishi to„xtaydi, natijada tuganaklarning o„sishi 
kechikadi yoki butunlay o„sishdan qoladi. Yomg„ir yoqqandan yoki ekin 
sug„orilgandan keyin shakllangan tuganaklar ikkilamchi o„sa boshlaydi, ya‟ni 
bolalaydi. Bunda bolachalar va stolonlarda shakllanmagan tuganaklar paydo 
bo„ladi.
Kartoshka namlikka talabchan bo„lishi bilan birga, qurg„oqchilikka ham 
nisbatan chidamlidir. Qurg„oqchilik-tuproq va havo namligi etishmasligi 
boshlanishi bilan kartoshka tuganaklar hosil qilishdan to„xtaydi, ammo u nobud 
bo„lmaydi. Qurg„oqchilik o„tib kyetgandan so„ng u tuganak hosil qilishni davom 
ettiradi, bunda hosildorligi keskin kamayib, uni sifati pasayadi.
Oziqaga talabi. 
Kartoshka tuproqdagi oziq mineral moddalarga nisbatan 
talabchandir. Bir tonna tuganakmeva va tegishli poya-barg yetishtirish uchun 6,2 
kg azot, 2 kg fosfor va 8 kg kaliy, jami 16,2 kg sarflaydi.
Kartoshka donador, yumshoq, havo aeratsiyasi yaxshi tuproqlarda ko„p hosil 
beradi. Mexanik tarkibi og„ir, bo„z tuproqlarda, engil qumoq va qumloq 
tuproqdagilarga nisbatan yomon o„sadi, bunday yerlarda mo„l va sifatli hosil 
yetishtirish uchun ekishdan oldin yerni yumshatib turish kerak.
Kartoshka sho„r yerlarda yaxshi o„smaydi, unga xlorli tuzlar salbiy ta‟sir 
etadi. Tuproq tarkibidagi xlor 0,015-0,020% dan ko„p bo„lsa, hosildorlik sezilarli 
darajada kamayadi, 0,05-0,07% bo„lganda esa tuganaklar deyarli hosil bo„lmaydi. 
Shuning uchun sho„r yerlarda kartoshka yetishtirishda tegishli meliorativ 
tadbirlarni amalga oshirish zarur