2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

28-jadval 
Yer yuzida sholi yetishtirish holati (FAO ma‟lumoti 2016) 
 
Davlatlar 
Ekin maydoni, 
ming ga 
Hosil 
ts/ga 
Yalpi hosil 
ming t 
Yer yuzida 
164700 
45,2 
749700 
Bangladesh 
11770 
43,7 
55500 
Braziliya 
23489 
50,0 
11758 
Vietnam 
7202 
55,7 
44039 
Hindiston 
43500 
36,5 
159200 
Indoneziya 
13835 
51,5 
71279 
Kambodjo 
3100 
30,1 
9340 
Xitoy 
30226 
67,2 
203290 
Muanmar 
7500 
37,3 
28000 
Tailand 
12373 
31,3 
38787 
O„zbekiston 
60,5 
35,7 
215,9 
 
Sistematikasi. 
Sholining klassifikatsiyasini mashhur sholikor olim G.G. 
Gushchin ishlab chiqqan. Uning klassifikatsiyasi bo„yicha sholi qo„ng„irboshlilar 
(
Poaceae
) oilasiga kiradi. Uning madaniy turi 
Oryza sativa
L.
ikkita kenja turga 
bo„linadi: 
1. Xaqiyqiy sholi-
Oryza sativa subsp. communis
.
2. Kalta donli sholi-
Oryza sativa subsp. brevis.
20
www.FAOstat.fao.Org-2016 y.

---

154 
Bu ikkala kenja turlari donining uzunligi bilan bir-biridan farq qiladi. 
Haqiqiy yoki oddiy sholining donini uzunligi 5-7 mm, kalta sholiniki esa 4 mm 
bo„ladi. Haqiqiy sholi ikki guruhga bo„linadi:
a)Hindiston sholisi (
Indica
); 
b)Xitoy-Yapon sholisi (
Sino-japonica
) 
Hindiston sholisi doni uzun, ingichka bo„ladi. Bularning doni asosan 
oynasimon bo„ladi. Donining uzunligi eniga nisbatan 3,0:1 va 3,5:1 ga teng 
bo„ladi.
Xitoy-Yapon sholisini doni kalta, yumaloq va yo„g„on shaklda bo„ladi. 
Donining uzunligi eniga nisbatan 1,4:1; 2,5:1 va 2,9:1 ga teng bo„ladi. Bularning 
ichida unsimon xususiyatga ega bo„lgan shakllari ham bor. Bu sholini eng ko„p 
navlari hamdo„stlik mamlakatlarda ekiladi. Sholining yuqorida aytib o„tilgan kenja 
turlari 150 ga yaqin tur xilini o„z ichiga oladi.