2 mundarija

 
 
Termometrik shisha. 

---

201 
Terometrik shishalar hammamiz uchun yaxshi tanish bo‘lgan asboblar – 
termometrlar uchun ishlatiladi. SHuning uchun shisha massasi diqqat bilan 
tanlangan bo‘lishi kerak. 
Termometrik shishaning kimyoviy tarkibi: 
SiO
2
-67,40%, Al
2
O
3
3-2,5%, SaO-7,00%, ZnO-7%, V
2
O
3
-2,00%, Na
2
O-14%;
2. Xom ashyo materiallari. 
Texnika shishalar ishlab chiqarish uchun qo‘llanadigan hom ashyo 
materiallari sifatida juda toza boyitilgan kvars qumlari., suniy kvars qumi , kvars 
jilalari, tog‘ xrustalpari ishlatiladi.Boyitilgan kvars qumining tarkibida SiO
2
miqdori 99,6-99,7 gacha % va Fe
2
O
3
–0,000001- 0,02 % gacha bo‘lishi 
lozim.Texnik hususiyatini yaxshilash uchun R
2 
O
5 .
, ThO
2 
, L
2 
O
3 
BaO, ZnO, CaO, 
MgO,
Al
2
O
3
., PbO, B
2
O
3
oksidlar qo‘llanadi.
3 .
Kvarsli shisha, turlari, hossalari
.
 
Kremnezemdan (SiO
2
) dan iborat bo‘lgan bir komponentli silikat shishasini 
kvarsli shisha deyladi. Kvarsli shishalar birinchi bo‘lib,
 
1899 yilda
 
tog‘ xurustali 
deb nom olgan kvarslardan olingan. Bu turga ega bo‘lgan shishalarni kvars 
jilolaridan, juda toza kvars qumlaridan, suniy kvars qumlaridan olinadi. 
Kvars shishasi quydagi turlarga bo‘linadi: bo‘g‘iq, shaffof, optik, juda toza, 
Kvarsli shisha quydagi xossalarga ega: 
1) YUmshash temperaturasi yuqori; 1400
o
S; 2) YUqori termik xossalari: TKLR-
5,8
o
S 10 grad
-1
; 3) SHafofligi, elektr o‘tkazish ko‘rsatkich kamligi, yuqori 
kimyoviy chidamlikka egaligi. Kvarsli shishaning kamchiligi shundaki: 
yopishqoqligi (vyazkosti) yuqori bo‘lganligi uchun 2500 
o
S da tindirish qiyin 
(mayda pufakchalari kechishi onson emas). 2000
o
S da esa shisha qaynay 
boshlaydi. Kvarsli shisha shafof va bo‘g‘iq bo‘lishi mumkin. SHafoflik 
xususiyatga ega bo‘lgan kvarsli shishani olish uchun omixta boyitilib kimyoviy 
tarkibida 99% SiO
2
bo‘lib uning miqdori 96% kam bo‘lishi kerak emas, (RO+R
2
O) 
– 0,85 dan ko‘p bo‘lishi kerak emas. Tarkibida ishqor oksidlari mavjud bo‘lsa 
kvarsli shishani sifatiga salbiy ta’sir etadi, shafof emas. Kvarsli shisha 1900 
o
S da 
olinadi.