2. Меҳнат муҳофазаси ходимлар учун xавфсиз ва соғлом меҳнат шароитлари яратиш, ишлаб чиқариш участкаларида теxникавий, санитария-гигиена шароитларини таъминлаш

Билет № 5
2. 1) Табиий улим
2) Уз узини улдириш
3) Касддан узига жарохат етказиш
4) Жиноят содир этаётиб шикастланиш ( тиббий хулосаси ёки тергов
Органларидаги маълумотнома буйича)
3. Ишлаб чиқариш санитарияси – санитариянинг бир бўлими; соғлом ва хавфсиз меҳнат шароитини таъминлашга қаратилган санитария-соғломлаштириш чора-тадбирларни ишлаб чиқади ва ҳаётга татбиқ этади. Касб касалликларининг олдини олиш, шунингдек, корхона ва у жойлашган ҳудудда санитария-гигиена меъёрларига бекаму кўст риоя қилиш, ишчи-хизматчиларнинг иш жойларини ёритиш, иситиш, шамоллатиш (вентиляция) ва ҳ. к. нинг гигиена талаблари даражасида бўлишини таъминлаш масалалари билан шуғулланади. Булардан ташқари, и. ч. омиллари, масалан, ҳаводаги чанг, кимёвий моддалар миқдори, шунингдек, вибрация кучи, шовқин ва ҳ. к., шунингдек, ҳарорат, намлик ва бошқа(лар)нинг маромида бўлишини назорат қилади. Корхона кўрилиши ва и. ч. га топширилишигача бўлган жараёнларда санитария меъёрлари ва гигиена қоидаларига асосланган ҳолда иш юритади. Ишчи-хизмачиларга зарарсиз ва хавфсиз меҳнат шароитини яратиш, и. ч. да хавфсизлик техникасининг замонавий воситаларини қўллаш корхона раҳбарияти зиммасида бўлиб, улар давлат томонидан белгиланган махсус меъёрларга асосланган ҳолда иш кўришлари талаб этилади. Корхона, муассаса, ташкилотларнинг гигиена нормларига, санитария-гигиена қоидалари ва бошқа(лар)га қандай риоя қилинаётганлиги устидан давлат санитария назорати органлари, асосан, соғлиқни сақлаш идоралари ва вазирликлари, шунингдек, касаба уюшмалари ҳамда техника ва ҳуқуқ меҳнат инспекциялари назорат қилади. Маиший-санитар хоналари бир сменада энг кўп ишловчи ишчилар ҳисобидан келиб-чиқиб
бажарилади, ҳамда ишлаб чиқариш жараёнининг санитария тавсифига асосан ишлаб чиқариш жараёни гуруҳидан келиб-чикиб бажарилади, булар 4 гуруҳга бўлинган ва ҳар бир гуруҳ 2-4 тагача груҳларга ажратилади:
а) ишчилар сонига тенг бўлган ечиниб-кийиниш хоналари;
б) хожатхона (ҳар 15 кишига 1 та унитаз ҳисобидан);
в) ювиниш хоналари (5 кишига 1 душ ҳисобидан);
г) аёлларни шахсий гигиена хонаси (15 та аёлга 1 та хона);
д) қўл ювиш жойлари 7 та ишчига 1 та умивальник).
Санитар маиший хоналар корхона қурилишида қурилиш лойиҳаси асосида ташкил этилади. Бунда сменадаги энг кўп ишчилар сони, ишлаб чиқариш амалиётини ўтайдиган талабалар сони ҳам ҳисобга олиниши керак. Касб касаллиги – бу касб кассалиги рўйхатига киритилган ва ишлаб чиқаришдаги зарарли омилларнинг таъсирида ходимлар соғлиғининг аста-секин ёмонлашувидир. Масалан, пневмокониоз, вибрация касаллиги (электроинструмент, пневмоинструмент, дерматит, экзема, катаракта (пайвандчилар, термисторлар, шиша пуфловчилар), электроофтальмия (ультрабинафша нурланиш таъсирида вужудга келадиган касаллик).
Кушимча: Касб касаллиги ўткир ва сурункали турларига бўлинади.
1 Ўткир касбий касаллик – зарарли омилларнинг кўплиги натижасида иш сменаси давомида зарарланиши ( 1 смена давомида бўлиши мумкин).
2. Сурункали касбий касаллик – зарарли омилларнинг узоқ йиллар давомида аста-секин таъсир қилиб бориши (10-20 йил иш стажи давомида).