2. Меҳнат муҳофазаси ходимлар учун xавфсиз ва соғлом меҳнат шароитлари яратиш, ишлаб чиқариш участкаларида теxникавий, санитария-гигиена шароитларини таъминлаш

Билет № 21
2. Иш жойидаги ёруғлик бажариладиган ишларнинг кўриш тоифасига мос келиши керак. Иш жойида ёруғлик етарли миқдорда бўлса объектни кўриш яхшиланади, меҳнат унумдорлиги ошади.
Фойдаланиш тартибига кўра ёритиш ишчи, авария, қўриқлаш ва навбатчи турларига бўлинади.
Ишчи ёритиш турларига кўра табиий, сунъий ва аралаш турларига бўлинади.
Табиий ёритиш энергия сарфини талаб қилмайди, лекин у сутка давомида ўзгариб туради, фасл ва об-ҳаво шароитларига боғлиқ бўлади.
Табиий ёритиш ишлаб чиқаришда ён томондан, юқоридан тушиши, ҳамда комбини­рованный (бирлашган) бўлади. Юқоридан тушадиган ёруғлик ёритгичларни биноларнинг томига қўйиш орқали яратилади.
Сунъий ёритиш электр нурлари манбаларидан яратилган. Бундай ёритиш электр энергияси сарфини талаб қилади ва табиий ёритишдан спектри билан фарқ қилади.
Аралаш ёритишда табиий ёруғлик норма бўйича етарли бўлмаганлиги сабабли
сунъий ёритиш билан тўлдирилади.
Сунъий ёритиш тизими : умумий ва комбинацияланган турларига бўлинади
Умумий ёритиш деб, бутун хонани, қурилиш майдонини ёритишга тушунилади.
Комбинацияланган ёритиш тизимига  умумий ва махаллий ёритишлар киради. Махаллий ёритиш фақатгина иш жойи сиртини ёритиш учун қўлланилади.
Авария (фавқулодда) ёритиш- хавфсизлик ва эвакуация ёритиш турларига бўлинади..
Хавфсизлик ёритиш туридан, агар ишчи ёритиш ўчирилганда, шунингдек, дастгоҳ ва механизмалрга хизмат кўрсатиш издан чиқишига сабаб бўлган холларда: портлаш, ёнғин, ходимларни захарланиши, электр станцияларидаги, алоқа тизимидаги муаммоларнинг технологик жараёнларга таъсири натижасида ишлаб чиқаришни тўхтатиш зарурияти туғилган холатларда фойдаланилади.
Эвакуация (фавқулодда) ёритиш биноларда ва бинолардан ташқарида қуйидагиларни ўз ичига олиши керак: 
Одамлар юриши хавфли бўлган ўтиш йўлларида;
Эвакуация қилинадиганлар сони 50 кишидан юқори бўлган ўтиш йўллари ва зиналарда.;
50 дан ортиқ одам ишлайдиган ишлаб чиқариш биноларининг асосий йўлакларида;
ишлаб чиқариш хоналари, цехларида ёритиш тизими ўчирилганлиги сабабли хонани тарк этиш пайтида дастгоҳларининг ишлаши давом этиши туфайли жароҳатланиш хавфи бўлган жойларда;
табиий ёруғликсиз ишлаб чиқариш жойларида.
Ёруғлик люксда ўлчанади.