2-mazu. Klassik psixoanaliz va uning modifikatsiyalari Reja

Seminar mashg‘uloti uchun mavzular
Xarakter haqida umumiy tushuncha.
Xarakterning fiziologik asoslari.
Xarakter tuzilishi nazariyalari.
Xarakter va shaxs.


14-Mavzu. Shaxsning o‘zini o‘zi anglashi. Men-konsepsiyasi. Shaxsning ijtimoiy tasavvurlari
Reja:
1. O‘z-o‘zini anglash: jarayoni va natijasi
2. Men-konsepsiyasi va jinsiy o‘xshashlikning shakillanishi
3. Gender o‘xshashligi
4. Ijtimoiy tasavurlari: muammolar va istiqbollar

1. 
   O‘z-o‘zini anglash: jarayoni va natijasi
   

O‘z-o‘zini anglash jarayon va natija sifatida ko‘riladi. Odatda, o‘z-o‘zini anglash obyektiv dunyoga qarama-qarshi qo‘yiladi. Bunda aloxida e’tibor ong va o‘z-o‘zini anglash nisbatiga, ong birinchiligi masalasiga beriladi. S.L.Rubenshteyn ongga bo‘lgan ideolistik qarashni tanqid qiladi, unga ko‘ra “psixik mavjutlik uning anglashi bilan; psixikani moxiyati shundaki, u to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘zini-o‘zi bilishda; ruhiyat ong bilan, ong-ruxiyat bilan bir deb xisoblanadi. Natijada ruxiyat anglash doirasida cheklanib qoladi, uning ongi va bilishi- to‘g‘ridan-to‘g‘ri ma’lumot borligi”. O‘z qarashini ong va o‘z-o‘zini anglash muammosida ximoya qilib Rubenshteyn, o‘z-o‘zini anglash o‘z ichiga, o‘z-o‘ziga munosabatni kiritadi, lekin to‘g‘ridan-to‘g‘ri emas, balki shaxsning butun xayoti va subyektning xayotiy ko‘rinishlari vositachiligida, deb ta’kidlaydi. Ong o‘z-o‘zinianglashdan emas, balki o‘z-o‘zini anglash subyektning aktivligidan shakillanadi. “O‘z-o‘zini anglash va o‘z-o‘zini bilishning obyekti “toza” ong emas, balki ong insonning real material mavjudligida aloxida , insonning o‘zi esa o‘z borlig‘ining o‘zluksiz butunligida”.
O‘z-o‘zini anglashni jarayon va maxsulot sifatida ajralishini U.Djems tomonidan kiritilgan. U Men-angluvchi(I) va Men-obyekt-kabi(Me) ajratgan. Men-angluvchi toza tajriba, o‘z-o‘zini anglashning protsessual xarakteristikasi. O‘z-o‘zini anglashning bu ikki aspektni biz faqat nazariyasiga nisbatan avtonom sifatida tasavvur qilishimiz mumkin, chunki ular real xolatda bir-birisiz mavjud emas.