2-Мавзу:Ўзбекистонда аграр ислоҳатларнинг моҳияти, босқичлари ва асосий йўналишлари. Режа

Қишлоқ хўжалигида ер, мулк, баҳо, солиқ, молия ва кредит ислоҳотлари ва уларнинг натижалари

Қишлоқ хўжалигини ислоҳ қилиш жараёнида ушбу соҳада катта ва аҳамиятли ишлар амалга оширилмоқда. Мулкчилик муносабатлари тубдан қайта қурилди, кўп укладли, мулкчиликнинг турли шаклларига асосланган корхоналар вужудга келди, уларнинг мақсадга мувофиқ фаолият кўрсатиши учун ҳуқуқий асослар яратилмоқда.

Қишлоқ хўжалигидаги ислоҳотларнинг асосий мақсади - инсон омилининг роли ва аҳамиятини, унинг ишлаб чиқаришнинг пировард натижаларини юксалтиришдан мафаатдорлиги ва жавобгарлигини оширишдан иборат.
Иқтисодий ислоҳотларнинг моҳияти қуйидагиларда намоён бўлади:

• 
  қишлоқда мулкий муносабатларни такомиллаштириш ҳамда ҳақиқий ер, маҳсулот ва мулк эгаларини шакллантириш;
  
• 
  чекланган ер-сув ва бошқа моддий ресурслардан оқилона ва самарали фойдаланишга имкон яратувчи хўжалик юритиш тизимини жорий этиш;
  
• 
  фермер хўжаликлари ва аҳолига хизмат кўрсатувчи тизим – ишлаб чиқариш ва бозор инфратузилмасини шакллантириш ва ривожлантириш;
  
• 
  шартнома муносабатларини такомиллаштириш, хўжалик юритувчи субъектларнинг манфаатдорлигини ва жавобгарлигини таъминлаш;
  
• 
  саноат ва аҳолини қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари билан барқарор таъминлаш.
  

Қишлоқ хўжалигидаги иқтисодий ислоҳотларнинг йўналишлари:
• Ердан фойдаланиш ислоҳоти;

• 
  Сувдан фойдаланиш ислоҳоти;
  
• 
  Мулк ислоҳоти;
  
• 
  Молия-кредит ва солиқ ислоҳоти;
  
• 
  Нарх-наво ислоҳоти;
  

Ердан фойдаланиш ислоҳоти
Фермер хўжаликларини ташкил килишнинг илк йилларида қабул қилинган "Деҳқон хўжалиги тўғрисида"ги қонунга асосан "фермер хўжаликларига ер участкаларини меросга қолдириш ҳуқуқи билан умрбод эгалик қилиш, камида 10 йил муддат билан фойдаланиш ёки ижарага ер участкаларши ажратиш" белгиланган бўлса, 1998 йил август ойида қабул қилинган "Фермер хужалиги тўғрисида"ги қонунга мувофиқ "фуқароларга фермер хўжаликларини юритиш учун ер участкалари 50 йилгача бўлган, лекин 10 йилдан кам бўлмаган муддатга ижарага берилиши " кўзда тутилди.
2003 йиллардан бошлаб фермер хўжаликларини ташкил этиш ва устувор йўналиш сифатида барқарор ривожлантириш жараёнлари бошланиб, ер участкаларини фермер хўжаликларига бириктириш, эгалик қилиш ва ундан фойдаланиш билан боғлиқ масалалар кўлами кенгайтирилди. 2004 йил август ойида қабул қилинган янги тахрирдаги "Фермер хўжалиги тўғрисида"ги конунига мувофиқ "фермер хўжаликлари юритиш учун ер участкалари танлов асосида ижарага 50 йилгача бўлган, лекин 30 йилдан ком булмаган муддатга бириктирилиши " белгиланди.