2. mavzu: Uqalashning asab sistemasiga, pay va bo‘g‘imlarga ta’siri

2. MAVZU: Uqalashning asab sistemasiga, pay va bo‘g‘imlarga ta’siri.

Markaziy asab sistemasi barcha sistemalar ichida eng asosiy- laridan biri bo‘lib, bir butun organizmning faoliyatini tartibga soladi.

Asab sistemasi 2 ga bo‘linadi:

Markaziy asab sistemasi: Periferik asab sistemasi:

• 
  bosh miya; • asab tugunlari;
  
• 
  orqa miya. • asab tolalari.
  

Bundan tashqari, asab sistemasi shartli ravishda yana 2 ga bo‘linadi:

1. Somatik asab sistemasi: 2. Vegetativ asab sistemasi
Massajning asab sistemasiga ta’siri xilma-xil boiib, u quyidagi- larga bogiiq:

• 
  tashqi ta'sirotning retseptorlarga qay darajada ta’sir etishiga;
  
• 
  massaj usullarmi qo'llash xususiyatlariga;
  
• 
  mexanik ta’sirotlamiug davom etish muddatiga;
  
• 
  ta’sir kuchiuiug joyiga;
  
• 
  massaj oluvchining individual xususiyatlariga va h.k.
  

Massaj muolajalari odamuing asab sistemasini tinchlautiradi, tanani tetik va yengil qiladi yoki, aksincha, usullar noto‘g‘ri bajaril- sa, uni qo‘zg‘atadi.

Massaj seznvchi va harakatlantiruvchi asab tolalarining o‘tka- zuvchanlik hususiyatini yaxshilaydi, shuning uchun davolash ama- liyotida asab qo‘zg‘aluvchanligini pasaytirish yoki oshirish maq- sadida keng qo‘llaniladi. Agarda kasalliklarni davolashda massaj usullari to‘g‘ri tanlansa, og‘riqlarni kamaytiradi yoki butunlay bartaraf etadi. Massaj usullaridan biri bo‘lgan vibratsiya (tebratish- titratish)bez hujayralarining sekretor faoliyatini tartibga soluvchi asab tolalarining, ishini yaxshilaydi. Masalan:

1. 
   Oshqozon sohasida bajarilgan tebranish usullari undagi suyuqlikning ajralib chiqishini kuchaytiradi.
   
2. 
   Jigar sohasidagi tebranishlar esa o‘t suyuqligi ajralib chiqishi va ovqat hazm bo'lishini ta’minlaydi hamda faollashtiradi
   
3. 
   Yurak yoki ko‘krak qafasi sohasida qo‘llanilgan vibratsiyaning urish usullari yurak urishini sekinlashtiradi. Buning sababi shuki, tebranma harakatlar reflektor ravishda adashgan nervning shoxchalariga ta'sir etib, yurak faoliyatini yaxshilaydi.
   
4. 
   Massajning markaziy asab sistemasiga ijobiy ta'sirining ahamiyati shundaki, massaj charchash natijasida kelib chiqqan umu- miy behollik holatlari hamda qo‘zg‘aluvchanlikni bartaraf etadi va organizmning ish faoliyatini yangidan tiklaydi.
   

Massaj qon tomirlarining devorlarida joylashgan mushak hujay- ralariga reflektor ta’sir etadi. Tomirlarda oqayotgan qon qaytadan taqsimlanishi natijasida qon bosimi, normallashadi.