2-mavzu “Tеrmodinamikaning II qonuni. Entropiya. Tеrmodinamik potеntsiallar

1holatdagi izolirlangan sistemadagi ampulada suyuqlik bor, ampulani sindirsak, u tezda vakuumda bug’lanadi. Berilgan harorat to’yingan bug’ hosil bo’ladi. (2 holat) Sistemaning umumiy energiyasi o’zgarmaydi. Lekin suyuqlik sovuydi. CHunki uning bir qismi kinetik energiyani bug’latishga sarflanadi. Entropiya ortadi. CHunki suyuqlikning molekulalari zich joylashgan. Bug’da esa tartibsizlik yuqori.

YAna bir misol: Izolirlangan sistemada qattiq modda va suyuq modda to’siq bilan ajratilgan (1 holat). Agar to’siq sindirilsa, qattiq modda suyuqlikda erib, eritma hosil bo’ladi. Tartibsizlik ortadi. Entropiya xam ortadi. CHunki eritmada tartibsizlik yuqori.

Muz erisa tartibsizlik ortadi, entropiya ortadi; suv bug’latilsa, tartibsizlik ortadi, entropiya ortadi.

Tartibsizlikni oshiradigan barcha o’zgarishlarda entropiya ortadi. Bularga qaynatish, suyuqlantirish, eritish kabi jarayonlarni aytish mumkin. Xajm ortishi bilan bo’ladigan jarayonlarda xam entropiya ortadi. Tartibli holatga olib keladigan barcha o’zgarishlarda entropiyaning pasayishi kuzatiladi. Tarkibi va tuzilishi bo’yicha bir xil qiymatga ega bo’lgan moddalarning entropiyasi bir-biriga yaqin bo’ladi. Isitilganda xar doim entropiya ortadi. Agar ichki energiya: ekanligini inobatga olsak; ya’ni - erkin energiya, o’zgartiraoladigan, ish bajara oladigan energiya. - esa bog’langan, foydali ishga aylanmaydigan energiya, ya’ni ichki energiyaning foydasiz energiyasi. Uni deb xam ifodalash mumkin. Issiqlik manbai va sovutgich haroratlari orasidagi farq qancha kichik bo’lsa, yoki bog’langan energiya shuncha yuqori bo’ladi. Isitilganda entropiya ortadi, chunki ;

Tajribada entropiya bir holatdan 2 holatga o’tganda entropiya o’zgarishlari aniqlanadi. S=S₂-S₁