2-mavzu. Sanoat korxonalarni rivojlantirish strategiyasini shakllantirish Reja

Kapital qo’yilishi va kapital qo’yilma rejasi - yangi qurilish, ishlab turgan  korxonalarni 

kengaytirish va rekonstruktsiya qilish, ishlab turgan  yirik Sexlarni qurish va kengaytirish, ishlab 

turgan    korxonalarni  qayta  qurollantirish,  jihozlarni  modernizatsiya  qilish,  eski  jihozlarni 

unumdorligi katta bo’lgan ishlab chiqarish texnik jihatdan takomillashgan yangisiga almashtirish, 

ishlab chiqarish jarayonlarini mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish. 



  Material texnik  ta’minot rejasi - bu material hisoblar tizimi, ishlab chiqarishga aloqador 

va  zarur  turdagi  soha    mahsulotini  iste’mol  qilish,  ular  rejasini  amalga  oshirishni  ko’rsatadi. 

Material  texnik  ta’minot  rejasi,  xomashyo,  material,  yonilg’i,  energiyani  solishtirma  sarfini  

kamayishini hisobga olgan holda ishlab chiqish ta’minlanadi. 



  Mehnat va xodimlar rejasini - ishlashda asliy vazifa tizimidagi (mehnat unumdorligi) 

ko’tarilishni,  ishlab  chiqarish  hajmi  ko’payishini  asosiy  sharti  va  uning  samaradorligini 

ko’tarilishini  ko’zda  tutishni  asosiy  shart  deb  qaraladi.  Mehnat  unumdarligini  oshirish,  yillik 

unumdorlikni me’yoriy qiyosiy narxlardagi tovar mahsulotini ro’yxatdagi soha  -- ishlab chiqarish 

xodimini bir ishchisi uchun   hisoblanadi. Bu bo’limda boshqa asosiy ko’rsatkich oylik ish  haqi 

fondi hisoblanadi. 



  Ishlab  chiqarish  xarajatlari  (izderjki)  va  sotish  rejasi  -  bu  bo’limni  ishlashda  doim 

vazifa qilib ishlab chiqarishni samaradorligini oshirish, ko’proq material, mehnat  va moliyaviy 

resurslardan unumli foydalanish qo’yiladi. Bevosita tannarxni rejalashtirishdan maqsad - ishlab 

chiqarishda  iqtisodiy  asoslangan  o’lchamdagi  xarajatlar  rejada  ko’zda  tutilgan  mahsulotni 

tayyorlash  uchun  kerak  bo’lgan,  ishlab  chiqarishni  aniqlovchi  o’lchamidagi  xarajati,  foydani 

rejalashni  vazifasi    ishlab  chiqarish  faoliyati  natijalari  bo’yicha  olinadigan  daromad  o’lchami 

hisoblanadi.  



  Moliyaviy rejani asosiy ko’rsatkichlari - shaxsiy aylanma vositalarga talabni hisoblash 

va ular aylanishini tezlashtirish topshirig’i, korxonalarni o’zaro davlat byudjeti bilan ta’siri, asosiy 

ishlab  chiqarish  fondlarini,  foyda  topshirig’ini  bunyod  qilish  va  foydalanish  belgilanadi. 

Moliyaviy rejaning asosiy qismi kredit rejasi hisoblanadi.  



  Korxona  va  birlashma  jamoasini  ijtimoiy  rivojlantirish    rejasida,  korxona  birlashma 

jamoalari uchun ko’proq muhim bo’lgan tadbirlar yechimi, alohida hududdagi ijtimoiy vazifalarni 

rivojlantirish, mehnat dam olish va maishiy sharoitni yaxshilashni ko’zda tutadi. 



  Tabiatni muxofaza qilish va tabiiy resurslardan unumli foydalanish rejasida quyidagi 

yo’nalishlar - suv resurslaridan samarali foydalanish va himoya qilish, havo basseynini  himoya 

qilish, yerdan samarali foydalanish va himoya qilish, mineral resurslardan samarali foydalanish va 

himoya qilishni ichiga oladi. 

Xo’jalik  yuritishning  bozor  tizimiga  xos  bo’lgan  iqtisodiy  munosabatlar  rivojlanishning 

noaniqligi,  korxona  iqtisodiyoti  rivojlanishining  mos  keluvchi  yo’nalishlarini  ishlab  chiqish 

zaruriyatini belgilab beradi. Bu vazifa amalda rejalashtirish va bashorat qilish yordamida amalga 

oshiriladi.