2-mavzu: Quduqlarning turlari

Baholash qudug'i – TJ qatlamining kollektorlik xosasini, ishlash rejimini, kon maydonlarining chegarasini, burg'ilanuvchanlik darajasini, qazib olish sxemasini aniqlanib baholaydi.

• Baholash qudug'i – TJ qatlamining kollektorlik xosasini, ishlash rejimini, kon maydonlarining chegarasini, burg'ilanuvchanlik darajasini, qazib olish sxemasini aniqlanib baholaydi.
• Kuzatish qudug'i –NGKlaridan foydalanish tartibini muntazam ravishda nazorat qilishiga hamda yer osti suv yuzasi sathini, rejimini, kimyoviy tarkibini, bosimini, namuna olish usulini, suvli qatlamlarning o'zaro bog'liqligini kuzatishga mo'ljallangan
• Haydovchi qudug'i – neft va gaz konlarining chegara orti zonasidagi (maydonidagi) qatlam bosimini bir miyorida saqlab turish uchun suvni yoki gazni bosim bilan haydashga asoslangan

 Quduqlarning chuqurligi to'rt xil bo'ladi:
Sayoz quduqlar – chuqurligi 2000 m gacha bo'lgan quduqlar
.
O'rta quduqlar – chuqurligi 4500 m gacha bo'lgan quduqlar
Chuqur quduqlar – chuqurligi 6000 m gacha bo'lgan quduqlar.
O'ta chuqur quduqlar – chuqurligi 12000 m gacha bo'lgan quduqlar
.
Quduqlar quyidagi elementlardan tashkil topgan
quduq og'zi – burg'ilash qudug'ining er yuzasini kesib o'tgan joyi;
quduq tubi – burg'ilash jarayonida chuqurlanuvchi quduqning tubi. U halqasimon, yaxlit
quduq devori – burg'ilash qudug'ining yon yuzasi
quduq stvoli - quduq devori bilan chegaralangan bo'shliq.
quduq o'qi - quduq tubi markazidagi geometrik nuqta joyi.
quduq chuqurligi - quduq o'qi bo'yicha quduq og'zidan quduq tubigacha bo'lgan masofa.

Ishlatish quduqlari inshootlarning eng muhim qismi hisoblanadi. Ularning umumiy yig’indisi quduqlarning ishlatish fondini taqdim qiladi, bahosi zamonaviy konlarning texnik jihozlanishining umumiy 70-80 % ni tashkil qiladi. Bunday quduqlarning profili quduqlarning qazish texnologiyasini talabidan va ishlatish usulidan kelib chiqib har xil bo’ladi.

• Ishlatish quduqlari inshootlarning eng muhim qismi hisoblanadi. Ularning umumiy yig’indisi quduqlarning ishlatish fondini taqdim qiladi, bahosi zamonaviy konlarning texnik jihozlanishining umumiy 70-80 % ni tashkil qiladi. Bunday quduqlarning profili quduqlarning qazish texnologiyasini talabidan va ishlatish usulidan kelib chiqib har xil bo’ladi.

2.1-rasm. Ishlatish quduqlarining profilini sxemasi. 1-tik uchastkasi; 2-burilish uchastkasi; 3-qiya uchastkasi; 5-tik uchastka.
Neft va gaz qazib olishni jadallashtirish maqsadi quduqlar mahsuldor qatlamning ichiga gorizontal yo’nalishda burg’ilab kiriladi. Gorizontal quduqlarni burg’ilash texnologiyasi murakkab va narxining baland bo’lishiga qaramasdan qazib olish debitining yuqoriligi tufayli iqtisodiy samaradorligi yuqoridir. Quduqlarning profillari 2.1-rasmda ko’rsatilgan 2.1-rasm, a-tik, b-qiya quduq tubi tiklikdan bir oz egilgan. 2.1-rasm, b-dan kurinib turibdiki u uchta uchastkadan tashkil topgan – tik, o’tish, maksimal zenit o’tish burchakka mos keladi va quduq tubigacha qiya to’g’ri yo’naltirilgan.