2-mavzu. Paleografiya. Mazmuni va mohiyati. Ish usullari Reja

Qadimiy Markaziy Osiyo  alifboli yozuvlarining genetik asoslari haqida 

  Markaziy  Osiyo  jahon  qadimiy  yozuv  yaratuvchilik  jarayonlarining  muhim 

bo„g„ini  bo„lib kelgan. Bu o„lkada yozuvlar paydo bo„lishi ikki manbaviy asosga 

ega.  Birinchi  manba  mahalliy  sharoitda  tub  joy  an‟analariga  tayanib  yaratilgan 

yozuv  an‟anaviy yunalishi  bo„lsa, ikkinchisi uchun  Old Osiyo  mamlakatlaridan 

qadimiy  Eron  saltanati  tasarrufida  bo„lgan  o„lkalarga  tarqalgan  oramiy  yozuvi 

asosiy manba hisoblanadi. 

2.3-rasm. Paleografiya qiyosi 

---

        Mahalliy yozuv yaratuvchilik asoslarini “Issiq yozuvi” nomli bitik va u bilan 

shaklan  o„xshash  yodgorliklar  –  Janubiy  O„zbekiston  “issiq”  bitiklari,  Afg„onis-

tonning  Dashti navur qoyatosh bitiklari kabilardir. Lekin “issiq yozuvi” bugunga 

qadar  ilmiy  asoslangan  va qanoatlanarli  talqinga  ega  emas.  Uning  yodgorliklarini 

o„qib  izoxlashga  qaratilgan  urinishlar  xali  fanda  to„liq  e‟tirof  etilgan  emas  (O. 

Omonjonov,  N.  Raxmonov  va  bosh).  Sug„d,  xorazmiy,  boxtariy  xatlari  bir  qadar 

yaxshi  o„rganilgan.  Ayniqsa,  sug„d  yozma  yodgorliklarni  o„qish,  talqin  qilish 

bo„yicha  ko„p  ishlar  qilingan.  Lekin  mazkur  yozuvlar  yodgorliklarini  izchil 

o„rganish  davom  etmoqda.  Bu  soxadagi  vazifalar  yangi  avlod  tadqiqotchilarni 

taqozo etadi. 

 

SamDu  magistraturasida  joriy  etilayotgan  Markaziy  Osiyoning  qadimiy 

yozuvlari  ,  yozuv  madaniyati  va  tarixiy  manbashunosligi  masalalari  nomli  o„quv 

yunalishi  bo„yicha  talablarga  javob  beruvchi  yangi  avlod  kadrlar  tayyorlashni, 

yozuv  tizimlarining  genezisini,  yozuvlarning  chizma  shakllari    taraqqiyoti 

dinamikasini, ularning yodgorliklarini yaxshi biladigan mutaxassislar yetishtirishni 

ko„zda tutadi.