2-mavzu. O'zbekistob elektr energetika sohasining rivojlanish istiqbollari. Energetika sohasini isloh etish

Issiqlik elektr stansiyasi
Issiqlik elektr stansiyasi organik yoqilg’i – mazut, ko‘mir, torf, gaz va slansda ishlaydi. Issiqlik elektr stansiyasi tabiiy resurslari mavjud bo‘lgan regionlarda va katta korxonalarga yaqin joylarda quriladi.

Gidroelektr stansiyasi
Katta daryolarni to‘sib, ya’ni suv ombori qurib, u joyga elektr generatori o‘rnatiladi.Generatorning rotoriga o‘rnatilgan trubinani suv aylantiradi. Bunday usulda olingan elektr energiyasi ekologik toza hisoblanadi, chunki yoqilg’i bo‘lmaganligi sababli zararli chiqindilar bo‘lmaydi.





Atom elektr stansiyasi
Suvni qizitish uchun issiqlik energiyasi talab etiladi. Bu issiqlik energiyasi atom elektr stansiyasida reaktor ichida bo‘ladigan yadro reaksiyasi hisobiga yaratiladi. Boshqa jarayonlar xuddi issisqlik elektr stansiyasidagi kabi bo‘ladi.

Noan’anaviy energiya manbalari
Noan’anaviy energiya manbalariga shamol, quyosh, yerning tagidagi issiq suvdan va okeanlardagi suvlarning qirg’oq tomon harakatlanishi va qaytish harakati. 2050 – yilga kelib noan’anaviy energiya manbalari olimlarning fikricha asosiy energiya manbaiga aylanadi.


Quyosh energiyasi
Quyoshdan kelayotgan issiq yorug’lik nurlari elektr yoki issiqlik energiyasiga aylantiriladi. Quyosh nurlari qaytaruvchi oynalar yordamida maxsus nuqtaga yig’iladi.
Ayrim regionlarda quyosh kollektorlarini qo‘llab, uylarni yoki suvlarni isitish mumkin.Bu holda olingan issiqlik energiyasi ham ekologik jihatdan toza hisoblanadi.
Quyosh energiyasining asosiy afzalliklar – qo‘llashning osonligi va tuganmas manba ekanligi, ekologik jihatdan tozaligi hamda atrof-muhitga ta’sirining yo‘qligi.
Kamchiligi – quyosh elektr stansiyasini qurish uchun juda katta yer maydoni talab etiladi



Shamolenergiyasi
Shamol elektrstansiyasi shamolning tezligi katta bo‘lganda elektr energiyasini ishlab chiqaradi. Shamol elektr stansiyasining konstruksiyasi murakkab bo‘ladi. U 2ta rejimda ishlaydi: 1 – shamol tezligi sekin bo‘lganda; 2 – shamol tezligi katta bo‘lganda. Agar shamol tezligi juda yuqori bo‘lsa u holda, motor to‘xtatib qo‘yiladi.
Shamol elektr stansiyasining asosiy kamchiligi – parraklar aylanganda chiqadigan shovqin. Dam olish dachalari va ayrim fermalarni ekologik toza va qimmat bo‘lmagan elektr energiyasi bilan ta’minlashda o‘rtacha quvvatdagi shamol elektr stansiyalaridan foydalanish maqsadga muvofiq bo‘ladi.