2-мавзу: жисмоний сифатларга умумий тавсиф куч ва уни ривожлантириш услубиёти

2-МАВЗУ: ЖИСМОНИЙ СИФАТЛАРГА УМУМИЙ ТАВСИФ

2. Тезкорликни ва уни ривожлантириш услубиёти

Жисмоний фазилатлардан бири бўлган тезкорлик деганда биз спортчининг маълум шароитда қисқа вақт ичида энг кўп ҳаракатларни бажара олиш кобилияти тушунилади.
Ўйинчи ҳаракат фаолиятининг тезлиги, биринчи навбатда, ҳаракатларни мувофиқлаштирувчи марказий асаб тизимининг фаолиятига муносиб бўлиши лозим. Спортчиларнинг тезкорлиги муайян реакция тезлигида, жадал силтатишда, 25-30 м масофада кўрсатиладиган юриш тезлигида ҳамда тўп билан ёки тўпсиз техник усулларни бажариш тезлигида аниқ ифодаланади. Тезликни ривожлантириш учун югуришда қайта тезланиш, велосипедда учиш ва шўнга ўхшаш ҳар хил максимал тезлик билан бажариладиган циклик машқлардан фойдаланилади. Қайта тезланишда максимал даражага етказадиган қилиб тезликни секин-аста, текис ошириб бориб, ҳаракат амплитудасини катталаштириш лозим.

2-МАВЗУ: ЖИСМОНИЙ СИФАТЛАРГА УМУМИЙ ТАВСИФ

3. Чидамлилик ва уни ривожлантириш услубиёти

Чидамлиликни тарбиялаш - деб мускул фаолияти жараёнида вужудга келадиган толишга организмнинг қарши туриш қобилияти тушунилади. У марказий асаб тизимининг ҳолати, функционал тайёргарлиги, жисмоний фазилатлар, ҳаракатланиш малакаларининг толиқишга бардош бериши ҳамда психологик турғунлик билан белгиланади. Чидамлилик даражаси фаол ҳаракатлар самарадорлиги билан баҳоланади. Масалан: спорт ўйинларида чидамлиликни ривожлантириш махсус ва умумий чидамлилик фарқланади: Умумий чидамлилик деганда, спортчининг ишни узоқ бажаришга бўлган қобилияти тушунилади. Уни узоқ муддатли бир текис югуриш, шу билан бирга бир текис давомли, ҳаракатли спорт тўрларининг машқлари билан тарбияланади. (чанғи, сузиш, велосипед спорти ва х.к.)
Махсус чидамлилик ўйин техникаси услубларини узоқ давомли бажариш, ўқув машғулот ўйинларини кучайтирилган майдонларда ўтказиш, ўйинларни бажариш вақтини узайтириш, топшириқлар ва бошқа машқлар орасида дам олиш вақтини қисқартиришга эришиш керак. Мувофиқлаштирилган чидамлиликни икки ёки ундан ортиқ ўйинчилар ўртасида ўйин тузилишини ўзаро боғлиқ мураккаб тизимли машқлар чарчашгача олиб бориш билан ривожланади.
Болалар билан ишлашда уларнинг имкониятларини ҳисобга олган ҳолда, машқларни танлаш ва юклама меъёрига риоя қилиш, педагог-варч назоратидан кенг фойдаланиш мақсадга мувофиқ.
Чидамлиликни оширишга қаратилган машқ юкламаларининг ўзига хос хусусиятлари шундаки, спортчиларнинг организмига таъсир қилаётган машқлар мусобақа пайтидагидек, яъни ундан ортиқрок бўлиб, бу машқлардан тизимли фойдаланиш керак.