2-mavzu: Infratuzilmaning mohiyati, tarkibi va turkumlashtirilishi

g

• g

2. Ishlab chiqarish infratuzilmasining iqtisodiy mohiyati
Fermer xo'jaliklarida mahsulot ishlab chiqarilgach, un saralanadi va tayyorlanadi. Tanlovda mahsulot tarkibidagi oziq moddalar tashqi ko'rinishiga qarab ikki guruhga bo'linadi. Bu, o'z navbatida, saqlashga tayyorgarlik ko'rish imkonini beradi. Chunki saralash jarayonida mahsulotning pishganlik darajasi, yangiligi va turiga qarab saqlash dasturi ishlab chiqiladi. Mahsulotning bir qismini qayta ishlash va boshqa qismini saqlash uchun topshirish masalasi hal qilinadi.¬¬
Mahsulotlar saralanmasa, saralash jarayonida e’tiborsizlik va kamchiliklar tufayli isrof bo‘lishi mumkin. Differensiyalangan qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini tayyorlash ularning sifatiga katta ta’sir ko‘rsatadi. Respublika qishloq xoʻjaligi mahsulotlari ichida asosiy daromad manbai paxta, gʻalla va meva-sabzavot hisoblanadi. Ushbu turdagi mahsulotlarda meva-sabzavotlarga tez va sifatli xizmat ko‘rsatilsa, ikkinchi qismi esa tayyorlov tashkilotlariga sotilsa, ularni yo‘q qilishga yo‘l qo‘yilmaydi. Qishloq xo‘jaligi korxonalarida yetishtirilgan meva-sabzavot va g‘allani saqlash, birinchidan, fermer xo‘jaliklarining moliyaviy ahvolini yaxshilash, ikkinchidan, iste’molchilarning yil davomida talabini qondirish imkonini beradi.
Meva va sabzavotlarni saqlash omborlari 2 turga bo'linadi:
1. Vaqtinchalik (vaqtinchalik omborlar);
2. Doimiy omborlar.
Aholi va chorvachilik majmuasiga yaqin joyda vaqtinchalik omborxonalar quriladi. U ildiz va kartoshkani saqlashi mumkin. Doimiy omborlarning sig'imi 100 tonnadan 30 ming tonnagacha bo'lishi mumkin. Bunday omborlarda mahsulot faol shamollatish bilan yaxshi saqlanadi.
Hozirda u Buyuk Britaniya, Fransiya, Niderlandiya, AQSh, Germaniya va boshqa rivojlangan mamlakatlarda meva va sabzavotlarning gazsimon muhitini nazorat qilish uchun keng qo'llaniladi. Bunday holda, mahsulot sifati 7-8 oygacha saqlanishi mumkin.¬
Ma’lumki, respublikamiz qishloq xo‘jaligida g‘alla maydonlari, hosil yildan yilga oshib bormoqda. Hosilning qolgan qismi davlatga sotilib, xo‘jalik ixtiyorida. Uning bir qismi isteʼmol va urugʻlik uchun omborlarda maʼlum muddat saqlanadi.