2-мавзу: эконометрик моделларнинг ахборот таъминоти режа Иқтисодий маълумотларнинг статистик табиати

Ҳодисалар орасидаги ўзаро боғланишларни ўрганиш эконометрика фанининг муҳим вазифасидир.

• Ҳодисалар орасидаги ўзаро боғланишларни ўрганиш эконометрика фанининг муҳим вазифасидир.

• Бу жараёнда икки хил белгилар ёки кўрсаткичлар иштирок этади, бири эркли ўзгарувчилар, иккинчиси эрксиз ўзгарувчилар ҳисобланади.
• Биринчи тоифадаги белгилар бошқаларига таъсир этади, уларнинг ўзгаришига сабабчи бўлади. шунинг учун улар омил белгилар деб юритилади, иккинчи тоифадагилар эса натижавий белгилар дейилади.

Масалан, пахта ёки буғдойга сув, минерал ўғитлар ва ишлов бериш натижасида уларнинг ҳосилдорлиги ошади.

• www.themegallery.com

• Масалан, пахта ёки буғдойга сув, минерал ўғитлар ва ишлов бериш натижасида уларнинг ҳосилдорлиги ошади.
• Бу боғланишда ҳосилдорлик натижавий белги, унга таъсир этувчи кучлар (сув, ўғит, ишлов бериш ва ҳ.к.) омил белгилардир.

Эконометрик моделларни тузишга бўлган талаблар

• 1. Моделга фақат асосий омиллар (Хi) киритилиши лозим, улар эса ўз навбатида боғлиқ ўзгарувчи Y нинг ўзгаришига статистик аҳамиятли (кучли) таъсир кўрсатиши зарур.
• 2. Ҳар бир боғлиқ бўлмаган омиллар (Хi) боғлиқ ўзгарувчи Y билан статистик аҳамиятли (кучли) боғланган бўлиши зарур.
• 3. Боғлиқ бўлмаган омиллар (Хi) ўзаро статистик аҳамиятсиз (кучсиз) боғланган бўлиши зарур.

• а) Натурал ифодаланган мутлоқ миқдорлар;
• б) Пулда ифодаланган мутлоқ миқдорлар (ўзгармас баҳоларда);
• в) динамика ва тузилмаларнинг нисбий миқдорлари;
• г) фиктив (сифатли) ўзгарувчилар.

• ЭКОНОМЕТРИК МОДЕЛДА КЎРСАТКИЧЛАР ВА ОМИЛЛАРНИ ЎЛЧОВ БИРЛИГИНИ ИФОДАЛАШ ШАКЛЛАРИ:

• www.themegallery.com

• Y = f(t) – вақтли қаторлар кўринишидаги
• эконометрик модел

• Эконометрик моделлар турлари:

• Y = f(x1, x2, …, xn) - кўп омилли эконометрик модел

• Y = f(x1,x2)
• x1 = f(L)
• x2 = f(I)

• - тенгламалар тизими кўринишидаги эконометрик модел