2-маъруза: Тизимларнинг тарихи. Ахборот тизимларининг терминологияси

Тавсифни кенгроқ очиб бериш учун моделни детализация қилиш керак.Тизимни моделлаштириш натижасида унинг маълум шарт-шароитлар диапазонида ўзини қандай тутишини аниқлаш имконини беради.

10.Тизимнинг функциялаш (ўз-ўзини тутиш) модели. Бундай модел тизим ҳолатининг вақт бирлигида ўзгаришини олдиндан билиш имконини беради. (масалан: реал (аналог), электрик, ЭҲМдаги машинали ва ҳ.к.)

11.Муаллақ ҳолат. Бу тизимга ташқи қўзғалувчан таъсирлар бўлмаганда ёки доимий таъсир қилиб турганда чексиз узоқ вақт ўз ҳолатини сақлаб туриши демакдир.

12.Турғунлик. Турғунлик деганда тизимга ташқи қўзғалувчан таъсир ўтказилгандан кейин яна унинг олдинги муаллақ ҳолатга қайтиб ўтиш қобилияти тушунилади. Техник тизимларнинг муаллақ ҳолатга қайтиб ўтиш қобилияти-муаллақ турғун ҳолат дейилади.

12.Турғунлик. Турғунлик деганда тизимга ташқи қўзғалувчан таъсир ўтказилгандан кейин яна унинг олдинги муаллақ ҳолатга қайтиб ўтиш қобилияти тушунилади. Техник тизимларнинг муаллақ ҳолатга қайтиб ўтиш қобилияти-муаллақ турғун ҳолат дейилади.

13.Тизимнинг ривожланиши. Бу бирор тизимни мураккаблик даражасининг ошиши ва ташқи муҳитга мослашувчанлигининг яхшиланишидир. Натижада янги сифат ёки объектнинг ҳолати келиб чиқади.

Мисол. Мамлакатни ахборотлаштириш-жаҳон билимлар базасидан фойдаланиш, эксперт тизимлар, коммуникация воситалари ва алоқа воситаларини моделлаштириш, жамиятни компьютерлаштириш ва бошқа ишлар жамиятни ривожланишида муҳим рол ўйнайди.

14.Мақсад. Бу мавжуд бўлмаган, лекин хохиш қилинадиган масалани, маоммони, муҳит ҳолатининг образидир. Бунда мавжуд ресурслар билан муаммони ечиш орқали керакли ҳолатга эга бўлишидир.

Тизимга тегишли таъриф ва тушунчаларни қисқа ифодалаш учун қуйидаги ёзув символлари қўлланилади:

Тизимга тегишли таъриф ва тушунчаларни қисқа ифодалаш учун қуйидаги ёзув символлари қўлланилади:

DN

D-detinition

N-таърифдаги факторлар сони

1. D1-Тизим бу яхлит бутунликдир. Тизимни иккилик муҳокама кўринишида ифодалаш мумкин ва унда тизимни яхлит бирлигининг мавжудлиги ёки йўқлиги акслантирилади: S=A(1,0);