2-маъруза тадқИҚотларни ўтказиш босқичларининг мазмуни ва амалга ошириш йўллари

2. ВАЗИФА. Бунда вазифани танлаш кўзда тутилади. Турли вазифаларнинг, хаттоки танлаб олинган тадқиқот объектида ажратиб олинадиган сони, амалий жихатдан чексиздир. Аммо, шуни тушуниш фойдалики, фундаментал вазифаларнинг тўрт тури бўлади. Хар бир тадқиқот объекти бирон-бир нарсани истеъмол қилади ва бирон-бир нарсани ишлаб чиқаради. Бу бирон-бир нарса модда, энергия ёки ахборот кўринишида бўлиши мумкин. Хеч нима истеъмол қилмайдиган ва хеч нима ишлаб чиқармайдиган объектини кузатиб бўлмайди. Истеъмолсиз ишлаб чиқариш сақланиш қонунига зиддир. Ишлаб чиқаришсиз истеъмол қилиш эса махнога эга бўлмайди, агар унда бирон - бир нарса хосил қилиш мумкин бўлмаса. Шундай қилиб, хар қандай тадқиқот объекти кириш (Х₁, Х₂, Х₃, ..., Х_n), чиқиш (У₁, У₂, У₃, ..., У_m), ташқи таъсир (Т₁,Т₂,Т₃, ...,Т_k) ва нихоят кириш катталикларини чиқиш катталикларига ўзгартириш қоидалари Fга эга бўлади. Ўзига мос мажмуаларни  орқали белгилаб, исталган объектнинг и
шини қўйидаги кўринишда ёзиш ва кўрсатиш мумкин:

Энди, исталган объектни тадқиқ қилишдаги қўйидаги тўрт асосий вазифани аниқлаш мумкин:

1. Тахлил (анализ) вазифасида, кириш таъсирлари Х ва уларни қайта ишлаш қоидалари F (объект қурилмаси) берилган бўлади. Бунда, чиқишдаги натижаларни аниқлаш керакдир. Тарихан, кўпчилик тадқиқот объектларида айнан тахлил вазифасининг ўзи биринчи бўлган.

   
   

2. Синтез вазифасида, ўзгартириш қонунлари F ва объектнинг тузилишини аниқлаш зарур бўлади.

   
   

3. Коррекция (тўғрилаш) вазифасида, кириш Х ва талаб қилинаётган чиқиш натижалари Ут берилган бўлади. Бунда талаб қилинаётган кириш таъсирларини Хт аниқлаш зарур бўлади (одатда Хга нисбатан маълум бир тузатишларни аниқлаш талаб қилинади).

   
   

4. Кўрсатилган уч турдаги вазифаларда назорат қилинмайдиган ташқи факторлар ТF (мисол учун харорат, намлик ва бошқалар) ўзгармас хисобланган эди. Аммо уларнинг амалиётдаги ўзгаришлари, объектнинг иш натижаларига ахамиятли таъсир кўрсатиши мумкин. Шунинг учун барқарорлик вазифаси реал шарт-шароитларда тизимнинг ишга яроқлилигини аниқлашни бажаради.