Vatanimizni yanada obod etish, uning moddiy-texnik bazasini oshirish, ilm, fan va
texnika
rivojlantirish, yangi texniga va texnologiyalarni ishlab chiqarishga jalb
etish hayotga katta orzu-umidlar bilan kirib kelayotgan yoshlar qo’Iidadir.
Ishlab chiqarishda keng ko’lamda qo’llanilayotgan yangi turdagi materiallar,
mashina va uskunalar, hisoblash mashinalari va mikroprotsessorlar, texnologik
jarayonlar va qurilmalar bo’lajak yosh mutaxassisdan katta hajmdagi axborotlami
o’zlashtirishni talab qiladi. Mamlakatimizda
olib borilayotgan ijtimoiy, siyosiy,
ma'naviy va ma'rifiy islohotlami yanada chuqurlashtirish va samaradorligini
oshirish, ilm-fan, texnika va texnologiyalaming rivojlanishi talaba yoshlarni yuqori
malakali mutaxassis qilib tayyorlashni talab qiladi. Oliy ta'lim dargohida talaba-
yoshlar o’quv rejasidagi barcha fanlami to’liq o’zlashtirish bilan bir qatorda
vatanparvar, insonparvar, milliy o’zligini anglayoladigan, o’z
millatiga sadoqatli
va mehr-oqibatli, pok, halol, bilimli va bilimini hayotda qo’llayoladigan komil
inson bo’lib shakllanishi lozim.
Talaba-yoshlarga bilim berish jarayonida, ularning qalbiga va ongiga yetib
boradigan ta'lim va tarbiyaning
rang-barang shakllari, uslub vositalari hamda
tadbirlar majmuasini qo’llashni talab qiladi.
Malakali mutaxassis tayyorlashda o’quv jarayonini rejalashtirish va uni
vaqtida hamda sifatli bajarish, darsliklar, o’quv qo’llanmalar, uslubiy ko’rsatmalar
bilan ta'minlash, zamonaviy pedagogik texnologiyani qo’llash va talabalar
darslardan bo’sh vaqtlaridan unumli foydalanishi katta ahamiyatga ega.
O’quv jarayonining mashg’ulot turlari (1-rasm) talaba- yoshlarga nazariy va
amaliy bilim berish bilan bir qatorda olgan bilimlarini ro’yobga chiqarishga
qaratilgan.
Auditoriya o’quv soatlarida talaba olgan nazariy va amaliy bilimini o’z
ustida mustaqil ishlash yo’li bilan yanada chuqurroq o’zlashtiradi.
Bu bilim
talabaning oliy ta'lim dargohida olgan bilim mezonini aniqlaydi.
Ma'ruza darslarida talaba tabiat hodisalari va texnologik jarayonlaming
qonun va qoidalari bo’yicha nazariy bilim oladi. Amaliy mashg’ulotlarda talaba
misol va masalalar yechib, tajriba soatlarida esa hodisa va jarayonlami tajribada
ko’rib va o’lchov asboblari bilan o’lchab nazariy bilimini yanada boyitadi.
Kurs loyihasi va malakaviy bitiruv ishini bajarish jarayonida talaba
yagona
yechimi bo’lmagan, hal etilishi zarur bo’lgan muammolami tahlil qilish va ulaming
yechimini topish yo’llarini o’rganadi. Bu bilan u o’z bilimini yanada kengaytiradi
va mustahkamlaydi.
Talabaning fanlarni o’zlashtirishi uning olgan bilimini baholash bilan
aniqlanadi. Talaba bilimini baholash turli usullarda va shakllarda o’tkazilishi
mumkin va u belgilangan muddatlarda o’tkaziladi. Bugungi kunda talaba bilimini
baholash reyting tizimi usulida o’tkazilmoqda. Baholash jarayonida talabaning
fanlarni o’zlashtirganlik, mustaqil ishlash ko’nikmalarini rivojlantirganlik va
axborot manbalaridan samarali foydalanilganlik daraiasi aniqlanadi.
1-rasm. O‘quv jarayonini turlari
Oliy ta'lim dargohida talaba o’qish
muddatiga mos ilm-fan, texnika va
texnologik jarayonlar, iqtisodiyot va boshqaruv usullari bo’yicha bilim oladi.
Ayrim hollarda ya'ni ilm-fanning rivojlanishi, yangi texnika va zamonaviy
texnologiyalaming ishlab
chiqarishga joriy etilishi, boshqaruv tizimida elektron
hisoblash mashinalaming qo’Ilanishi munosabati bilan talabaning oliy ta'lim
dargohida olgan bilimi yetarli bo’lmay qolishi mumkin. Natijada ilm maskanini
tamomlagan yosh mutaxassis o’zining dastlabki ish faoliyatida yangi texnika va
yangi texnologiyalarga duch kelib qolishi mumkin. Uning olgan bilim me'zoni
ularni ishonchli ravishda ishlatish va unumli foydalanishda yetarli bo’lmasligi
mumkiri.
Bunday holatga tushib qolmaslik uchun talabalar o’qish jarayonida muayyan
mashina va texnologiyalami ayrim bo’laklarini o’rganish o’miga bor kuch va
g’ayratlarini ulaming rivojlanishi asosiy omillariga qaratishi kerak. Bu esa o’z
navbatida yosh mutaxassisga korxona sharoitiga oson va tez moslashishga yordam
beradi.
Oliy o’quv yurtlarida qabul qilingan o’quv mashg’ulot
turlari talaba-
yoshlarga chuqur nazariy va amaliy bilim berish bilan birga, ularga xulosa va qaror
qabul qilish, ijodiy fikrlay olish, yangi g’oyalami amalda qo’llay olish,
izlanuvchanlik va faollik kabi xususiyatlami ham o’rgatadi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
