2-Labaratoriya ishi Magnit kukunlar

---

2-Labaratoriya ishi 
Magnit kukunlar
Magnit kukunli usulning mohiyati shundan iboratki, bunda magnitlangan 
detalning sirtiga kerosinli, moyli, sovun eritmali suspenziya ko‘rinishidagi («xo‘l» 
usul) yoki magnit aerozoli ko‘rinishidagi («quruq» usul) ferromagnit kukuni 
qoplanadi. Sochilish magnit maydonlarining tortuvchi kuchi ta’sirida kukun 
zarralari detal sirtida harakatlanadi va nuqsonlar tepasida do‘ngliklar ko‘rinishida 
to‘planadi. Do‘ngliklarning shakli aniqlanadigan nuqsonlarning qiyofasiga mos 
keladi. 
Nazorat uslubi.
Magnit kukunli usul quyidagi operatsiyalarni o‘z ichiga oladi 
(GOST 21105-75): 
1. Nazorat qilishdan oldin yuzalar ishlovga tayyorlanadi va iflosliklar, 
kuyindidan, payvandlashdan qolgan shlak yuqlaridan tozalanadi. 
2. Magnit kukunini tashuvchi suyuqlik bilan tez tez aralashtirgan holda 
suspenziya tayyorlanadi.
3. Nazorat qilinayotgan yuza magnitlanadi. 
6. Suspenziya yoki kukun nazorat qilinayotgan yuzaga qoplanadi. 
5. Buyumning yuzasi ko‘zdan kechirilib kukun o‘tirindisi bilan qoplangan 
joylari aniqlanadi. 
6. Yuza magnitsizlantiriladi. 

---

Magnit lentalari (ML). 
ML magnitografik defektoskopiyada ishlatiladi. Ushbu lentalar bir va ko‘p 
qavatli bo‘ladi. Ko‘pincha ikki qavatli, ya’ni nomagnit asosdan iborat (lavsan, 
atsetilselluloza va hokazo) hamda asosi yaxshigina adegeziyani ta’minlaydigan 
lokka singdirilgan temir oksidi kukuni holidagi faol magnitli qavatli lentadan 
foydalaniladi.
Magnit lentalarni eni 50 va 75 mm holatida ishlab chiqariladi va 
choklarning payvandlangan yerlarini nazorat qilishda ishlatiladi. Lentadagi magnit 
maydoni tarqalishining tushirilgan tasviri magnitografik defektoskop bilan aniqlab 
olinadi. Ikkita magnit kallagidan iborat (magnitofon ovoz chiqarib beruvchi 
magnitli kallagi kabi) defektoskopning o‘qish bloki yordamida lentaga yozilgan 
ma’lumotlar elektrik signallarga aylantiriladi va uni ovozini sozlash hamda baland 
qilish uchun elektron blokka uzatiladi. Yozilgan ma’lumotlarni vizualizatsiyalashni 
elektron-nurli quvurcha orqali amalga oshiriladi va ekranda defektning 
ko‘rinuvchan tasviri (televizion) hosil bo‘ladi. 

---

Magnitli defektoskopiya (MD)
 
Magnitli 
defektoskopiya 
– buzmasdan magnitli nazorat usuli 
bo‘lib, ferromagnitli materiallardan yasalgan obyektlarning uzunasiga paydo 
bo‘ladigan 
nuqsonlarini 
topishga 
mo‘ljallangan. 
Usulning mohiyati shundaki, magnit maydon tarqalishini ushbu nuqson yaqinida 
aniqlash. 
Nuqsoni bo‘lmagan va shakli juda o‘zgarmagan nazorat 
obyektini 
bir 
jinsli 
magnit 
maydoniga 
joylashtirilganida 
magnit 
oqimi F
M 
– obyektdan uzoqqa chiqmasdan kam qarshiligi bo‘lgan 
materialning yo‘lidan o‘tadi.
 
Magnit oqimining F
0 
– ayrim qismi havodan o‘tishi 
mumkin. 
Bu 
shuni 
bildiradiki, 
materialning 
magnit 
qarshiligi 
(metallning) 
havoning qarshiligidan ko‘p marta kamdir, chunki, u magnit kirituvchanlikka teskari 
proporsionaldir. 
Yoriqlar 
mavjud 
bo‘lganida 
magnit oqimining perpendikular yo‘nalishida ushbu sohada magnit oqimini 
birdaniga 
oshiruvchi 
havolar 
oralig‘i 
kabi 
to‘siqlar 
hosil bo‘ladi. Shuning uchun F
M 
– oqimi yoriqni ostidan og‘adi. 
Shu 
bilan 
birga 
oqimning 
bir 
qismi 
yoriq 
ustida 
havo 
bilan 
to‘qnashadi, 
ya’ni 
nuqson 
ustida 
ΔF
d 
– 
tarqalish 
oqimi 
paydo 
bo‘ladi

---