2-kurs, кечки O‘quv-uslubiy majmua bilim sohasi

Sonlarning yasalishi

Sonlar quyidagi usullarda yasaladi:

So‘z qo‘shilishi. Bu usulda sanoq sonlar yasaladi: 十三 shisan o‘n-uch> o‘n uch; 十八 shiba o‘n- sakkiz>o‘n sakkiz; 五十 wushi besh-o‘n>ellik.

Prefikslar yordamida. Ushbu usul orqali tartib sonlar hosil bo‘ladi: 第一 diyi birinchi , 第二 di er ikkinchi. 第十一 di-shi-yi o‘n bir sonidan boshlab tartib sonlari murakkab so‘z­lar bo‘lib, takroriy so‘z yasalishdan o‘tadi (murakkab so‘z+ prefiks).

Sonning grammatik xususiyatlari

Sonlar jinsga ajratilmaydi, son va kelishiklar bo‘yicha o‘z­garmaydi, demak, xitoy tilida sonlar turlanmaydi.

Sanoq sonlar bilan birga klassifikatorni ishlatilishi son umuman olganda qandaydir raqamni yoki predmetlarning miqdori (soni)ni ifodalashga bog‘liq bo‘ladi. Birinchi holatda klassifi­kator ishlatilmaydi, ikkinchisida esa ishlatiladi.

Olmosh

Umumiy tavsif

Olmosh 代词 daici - aniq predmetlar va belgilarni aytmay turib, bu predmet va belgilarga ishora qiladigan, ular haqida so‘raydigan va umumlashtiradigan so‘z turkumidir.

Odatda olmosh gapda ega, to‘ldiruvchi va aniqlovchi vazifa­sini bajaradi. Olmon murakkab (ko‘p tarkibli) fe’lning ismiy qismi sifatida kelishi mumkin. Olmoshlarning ayrim sinf (tur)­lari mazmuniga ko‘ra olmoshli ravishlar deb nomlanadigan so‘zlarga mos keladi.