2. Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg

1. Tajriba bilan to`plangan bilimlar hali to`liq tizimli ravishda tashkil etilmagan, aksincha insonning tabiatni o`z manfaatlariga bo`ysundirish uchun uni har tomonlama o`rganishga bo`lgan istagini ifodalagan. Dunyo tartibini idrok etishda jiddiy o`zgarishlar yuz berdi. Uyg`onish dunyoqarashida odamda mavjud bo`lgan barcha narsalarning kontsentratsiyasi g`oyasi tasdiqlangan, unga er yuzi va samoviy dunyo o`rtasida oraliq pozitsiya tayinlangan. Sevgi, xushyoqish va antipatiya kuchlari butun dunyo tartibini egallagan harakatlantiruvchi kuchlar sifatida tan olindi. O`sha davrning falsafiy qarashlarida makrokosmos (Koinot) va mikrokosmos (odam) birligi g`oyasi alohida o`rin tutgan. Olamni anglashga qaratilgan rivojlanayotgan fan tili metaforizm va maxsus mazmunlilik bilan ajralib turardi va sintetik fikrlash hali sehrli amaliyotlardan, alkimyo, numerologiya va h.k.lardan xalos bo`lmadi. O`rta asrlar qadriyatlar tizimini rad etib, Uyg`onish davri madaniyat namoyandalari o`zlarining vazifalarini qadimgi ideallarga qaytishda ko`rdilar. Qadriyatlar tizimini tubdan o`zgartirish zarurati antik davrga bo`lgan qiziqishni aniqladi. O`zining miqyosida misli ko`rilmagan o`lchovga ega bo`lgan qadimiylik, odatda, adabiy tilda (qadimgi lotin tilida) va dramaturgiyada, haykaltaroshlikda, me`morchilikda va hokazolarda yangi shakllarni yaratish uchun ideal, universal ibrat namunasi, bitmas-tuganmas manba va haqiqiy qo`llanma bo`lib xizmat qildi. Qadimgi g`oyalar nafaqat paydo bo`layotgan intellektual harakatlar bilan birga yashab, balki ular bilan chambarchas o`zaro aloqada bo`lib, natijada dunyoga yangi nuqtai nazar tug`ildi. Qayta tiklangan antik davr o`ziga xos oyna edi, u orqali Uyg`onish davri o`zini tanidi, an`anaviy xristian g`oyalari fonida o`ziga xosligini ochib berdi.
2. Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg (1400 – 3-fevral, 1468) — kitob nashrining ixtirochisi.
GUTENBERG (Gutenberg) Iogann (taxminan 1399 - Mayns - 1468.3.2) - nemis ixtirochisi, Yevropada kitob bosish asoschisi. Pul zarb qiladigan joy (zarbxona)da ishlab, metalldan shrift quyishni oʻz oldiga maqsad qilib qoʻyadi. 1438-yilda Strasburgda bosmaxona tashkil etadi. 15-asrning 40-yillarida bosmaxona jarayonining texnologiyasini ishlab chiqib, harakatlanuvchi literani qoʻllab bosma qoliplarini tayyorlash usulini ixtiro qildi, dastaki harf (soʻz) quyish qurilmasini yaratdi, bosma pressni qurdi. Gart va bosmaxona boʻyoqlarini taqlif qildi. 1447-yildan Maynsda darslik va ommabop nashrlarni (astronomik kalendar va boshqalar) ni chop etgan. 1452—55 yillarda Bibliyaning 300 nusxasini lotin tilida bosib chiqargan.