2. Havoda qotadigan ohaqni olishda kechadigan jarayonlar Karbonat xom ashyoni kuydirishda kechadigan kimyoviy jarayonlar

5.Rasm. Kalsiy karbonat dissotsiatsiyasining tezligi
Kalsiy karbonatning parchalanishidan hosil bo‘lgan karbonat angidrid gazining dissotsiatsiyalanish tarangligi (parsial bosimi) temperatura oshishi bilan keskin kuchayadi va 900⁰C da atmosfera bosimidan ortadi (5-rasm).
Demak, tez kuydirishning asosiy sharti yuksak temperatura hosil qilish va kuydirilayotgan material massasidan CO₂ gazining intensiv ajralib chiqishi (ya’ni pechda havoning ancha siyraklanishi) ni ta’minlashdan iborat.
Kuydirilayotganda ohaktosh muhim o‘zgarishlarga uchraydi: karbonat angidrid ajralib chiqishi natijasida og‘irligi kamayadi; kimyoviy sof kalsiy karbonatda 56% CaO va 44% CO₂ bo‘ladi, u esa kuydirish davomida ajralib chiqadi. Og‘irligining kamayishi kuydirilayotgan material tashqi o‘lchamlarining kichrayishiga olib kelmaydi. Normal kuydirilgan ohaktosh bo‘lagi hajman ko‘pi bilan 20% kichrayadi. Og‘irligining kamayishi hajman kamayishiga to‘g‘ri kelmasligi shuni ko‘rsatadiki, kuydirilagandan keyin kesak ohak g‘ovak material bo‘lib qoladi. Karter oxaktoshning parchalanishini kuyidagi sxema shaklida keltirgan (rasm 6).


6.Rasm. CO₂ ning kalsiy karbonat ustidagi parsial bosimi

Ohakning g‘ovakligi uni so‘ndirish jarayoniga yaxshi ta’sir qiladi: donalarning ichki qatlamlariga suv bemalol kirib boradi. Shuning uchun ham iloji boricha g‘ovak ohak olishga, ya’ni kuydirilayotganda karbonat angidrid batamom ajralib chiqadigan bo‘lishiga intilish kerak.

Qanchalik g‘ovak bo‘lishi kuydirish temperaturasiga ham bog‘liqdir. Temperatura ko‘tarilishi bilan kuydirilgan materialning bir qismi zichlanadi; kavaklari torayadi, natijada ohakni so‘ndirish sharoitlari yomonlashadi. «O‘ta kuygan» deb ataluvchi bunday ohak juda sust so‘nadi. Bunday tashqari, qotib qolgan qurilish qorishmasida ham so‘nish jarayoni ro‘y berishi mumkin. Bu esa mexanik zo‘riqishlarning paydo bo‘lishiga va ayrim hollarda materialning buzilishiga olib kelishi mumkin. Demak, kalsiy karbonatning batamom parchalanishini ta’minlaydigan minimal temperaturada kuydirilgan ohak eng yaxshi mahsulot hisoblanadi.