2-amaliy mashgʻulot. Refleks yoyi, vaqti va maydonini aniqlash. Odamda tizza refleksini oʻrganish nazariy qism: Orqa miyaning fiziologik xususiyatlarini o`rganish

16-rasm. Refleks maydonini fniqlash.

2-ish. Refleks vaqtini aniqlash.

Ishning bajarilishi Refleks vaqti ta‘sirotchi kuchiga bog’liq bo’lib, uni aniqlash uchun 0,1%, 0,3%, 0,5% va 1,0% li sulfat kislotasi eritmalarini tayyorlaymiz. Bosh miyasi ko’z soqqalarining orqa qismi bilan olib tashlangan baqani shtativga osib, tinchlanganidan keyin stakandagi 0,1% li sulfat kislotasi eritmasiga baqa oyog’ini tushirib uni bukish vaqtini paydo bo’lishini soniyamerga qarab aniqlaymiz. So’ngra suv bilan oyog’ini yuvamiz va 2-3 daqiqa o’tgandan so’ng 0,3% li sulfat kislota eritmasiga baqa oyoqlarini botirib refleks vaqti aniqlanadi. Xuddi shu tartibda 0,5%-1,0% li sulfat kislotasi eritmasiga bir xil chuqurlikka baqa oyog’ini botirib bukish refleksini aniqlaymiz. kuzatishlar oqibatida kuchli kislota eritmasini ta‘siri o’rtasidagi bog’lanishni aniqlaymiz.

17-Rasm. Turli konsentratsiyaga ega bo’lgan kislotali eritmalarning himoya refleksi hosil bo’lish vaqtini aniqlash.


O’z bilimini mustahkamlash uchun savollar.

1. 
   1.Refleks, refleks yoyi, refleks vaqti va refleks maydoni deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   2. Refleks yoyining beshta qismini tushuntiring?
   
3. 
   3. Retseptorlar nima va ularning turlarini ayting?
   
4. 
   4. Afferent va efferent nerv tolalari nima?
   

5. Shartli va shartsiz reflekslar deb nimaga aytiladi?


3-ish. ODAMDA TIZZA REFLEKSINI OʻRGANISH
Tizzaning harakat refleksini o`rganish
Ishning bajarilishi. Tizzaning erkin harakati ham refleks yoyi ishtirokida amalga oshadi. Tekshiriluvchi kishini bo’yiga mos bo’lgan stulga oyoqlarini chalishtirgan holda o’tqiziladi. O’tirgan kishi o’zini ayniqsa oyoqlarini erkin qo’yishi lozim. So’ngra ikkinchi kishi, o’tirgan kishining yuqorida turgan oyog’ining tizasidan pastda joylashgan pay qismiga rezina bolg’acha bilan sekin ursa oyoq ko’tarilib tushadi. Bu harakat tizza refleksi hisoblanadi.


Tizza refleksining yuzaga kelishi A-sezuvchi neronning tanasi,
B-bukuvchi muskul, C-muskulli urchiq, D- motoneyronning tanasi, E-sinaps