2-amaliy mashg’ulot. Kontsentratorlar, repiterlar, kommutatorlar, shlyuzlar va boshqa texnik vositalarini tuzilish va ishlash printsiplarini o’rganish

Tarmoq uskunalari 
Axborotlarni uzatishda ishtirok etib, lekin bu jarayonda passiv ishtirok etuvchi 
qurilmalar tarmoq uskunalari deb yuritiladi. Bu guruhga montaj shkaflari, 
tarqatuvchi panellar, tar-moq rozetkalari, kabellar, konnektorlar va boshqalar kiradi. 
Bu guruhga, shuningdek, mahalliy tarmoq yaratishda foydala-niladigan asboblarni 
ham kiritish mumkin. 
Montaj shkafi 
Ko‘p sonli komp’yuterlardan tashkil topgan mahalliy tar-moqda montaj 
shkafisiz ish bitkazish qiyindir, u tarmoqning deyarli hamma markaziy boshqarish 
a’zolarini bir joyga yig‘ish imkonini beradi. Bunda odatda tarmoqning aktiv 
qurilmalari-ning ko‘pchiligini (kommutatorlar, manzillovchilar, modem-lar) va 
uskunalarning bir qismini (kross – panel, kross – kabel va boshqalar) joylashtirish 
mumkin. 
Shkafning o‘lchamiga va bajarilish variantiga qarab server-ni, elektr manba 
blokini, KVM – o‘lovchi moslamani (serverdan bitta monitorga tasvirni chiqarish 
uchun) va boshqa quril-malarni joylashtirish ham mumkin. Montaj shkaflarining 
turli variantlari mavjud, ular asosan ikki ko‘rsatkichi bilan farqlanadi – bajarilish turi 
(osma – devorga o‘rnatiladigan, polga o‘rnatiladigan – shkaf shaklida) va 
o‘lchamlari bilan. Undan tashqari shkafning konstruktiv bajarilishida ham farq 
bo‘lishi mumkin, ya’ni sovitish tizimi, kabelni kelish yo‘llari va boshqalar. 
Shkafning o‘lchami va bajarilish variantini tanlash tarmoqdagi komp’yuterlar soniga 
va shkafga o‘rnatilmoqchi bo‘lgan qurilmalarning rejalashtirilgan soniga bog‘liq. 
Agarda tarmoqda 30 – 40 ta atrofida komp’yuterlar bo‘lsa, u holda osma shkaf 
yetarli bo‘ladi (7-rasm). 

---

7-rasm. Osma – devorga o‘rnatiladigan montaj shkaf. 
Agarda tarmoqda komp’yuterlar soni juda ko‘p bo‘lsa yoki serverlarni polga 
qo‘yiladigan variantidan foydalanilsa, u holda tanlovni polda turuvchi shkaf 
variantida to‘xtatilib, o‘lchamlarini esa rejalashtirilgan qurilmalarni sig‘dira ola-
digan va u shkafni serverlar xonasiga yoki alohida xonaga o‘rnatiladigan qilish 
hamda bemalol shkafga qurilmalarni joy-lashtiriladigan holda o‘rnatish lozim (8 - 
rasm). 
8-rasm. Polga o‘rnatiladigan – montaj shkaf. 
Shkafdagi qurilma va kabel tizimi bilan bemalol ishlay oli-shi uchun shkafga 
kamida bita shishali eshik o‘rnatiladi. Bu esa qurilmalarni ko‘zdan kechirish, nazorat 
qilishni hamda shkaf ichida kerakli darajada haroratni tashkil qilish imkonini beradi.