2- мавзу. Буғдой биологияси ва етиштириш технологияси

• 2- МАВЗУ.
• БУҒДОЙ БИОЛОГИЯСИ ВА ЕТИШТИРИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ.

• РЕЖА
• 1.Буғдой - аҳамияти, келиб чиқиши, тарқалиши.
• 2. Буғдой биологияси ва навлари.
• 3.Буғдой етиштириш технологияси.

БУҒДОЙНИНГ ХАЛҚ ХЎЖАЛИГИДАГИ AҲАМИЯТИ.

• Буғдой-жаҳоннинг асосий дон экини. Кузги буғдой қимматбаҳо ва серҳосил озиқ-овқат экинларидан бири ҳисобланади.
• Инсон ўзининг хаётий фаолияти учун керак бўладиган энергиянинг 20% ни буғдой ҳисобига тўлдиради, 21% ни шоли, кейин қолганларини картошка ва маккажўхори ҳисобига тўлдиради.
• Буғдой дунёдаги мамлакатларнинг кўпчилигида асосий озиқ-овқат экинидир. Дунё аҳолисининг ярмидан кўпроғи уни истеъмол қилади.
• Жаҳонда бешта қитъанинг шимолий қутб минтақаларидан энг жанубий чегараларигача буғдой экилади.

Буғдой унидан нон ёпишда нон ҳажмининг юқори бўлиши клейковинанинг эластиклиги ва хамирнинг газ ушлаб туриш қобилиятига боғлиқ бўлади. Клейковинанинг чўзилувчанлиги 30 см дан юқори 20 см дан кам бўлмаса ёки ИДК-1 прибор (Измеритель деформаций клейковины) кўрсаткичи 45-75 бўлса у сифатли бўлади.

• Буғдой унидан нон ёпишда нон ҳажмининг юқори бўлиши клейковинанинг эластиклиги ва хамирнинг газ ушлаб туриш қобилиятига боғлиқ бўлади. Клейковинанинг чўзилувчанлиги 30 см дан юқори 20 см дан кам бўлмаса ёки ИДК-1 прибор (Измеритель деформаций клейковины) кўрсаткичи 45-75 бўлса у сифатли бўлади.

Ўзбекистонда етиштирлаётган юмшоқ буғдой навлари нон ёпиш,технологик хусусиятларга кўра

Синфлар	Дон таркибида,%		100 г ундан ёпилган нон ҳажми
	оқсил	клейковина
Биринчи синф – кучли (strongh) буғдойга	14 %	28 %	550 см3	100 кг дондан 115 кг юқори сифатли нон олинади.
Иккинчи синф - яхши буғдой (filler)	11-13%	25-27 %	400 см3
Учинчи синф - кучсиз (weak) буғдой	11 % дан кам	25 % дан кам	400 см3 кам	100 кг 91 кг нон олинади