2- kurs III semestr

Auskultatsiya. Yurakni eshitib ko`rish (fonendoskop yoki stetoskop bilan ) ishlab turgan yurakda yuzaga keladigan tovush simptomatikasi to`g`risida tushuncha olishga imkon beradi.Yurak eshitib ko`riladigan, ya`ni auskultatsiya qilinadigan ma’lum joylar (nuqtalar) bor. Klapanlarning asl proeksiyasi auskultatsiya nuqtalariga to`g`ri kelmaydi. Klinik kuzatuvlar har-bir klapan tovushlarining qaysi tomonga hammadan yahshiroq o`tishini aniqlab olishga imkon berdi: mitral klapanga aloqador tovush hodisalari yurak uchi zarbi seziladigan sohada, aorta klapanlarining tovushlari ikkinchi qovurg`alar oraligida to`sh suyagidan o`ngda, o`pka arteriyasining tovushlari ikkinchi qovurg`a oralig`ida , to`sh suyagidan o`ngda, uch tavaqali klapan tovushlari to`sh suyagining pastki uchdan bir qismida, xanjarsimon o`simtasining asosi yaqinida hammadan yaxshiroq eshitiladi. S.P.Botkin aorta klapanlariga aloqador tovushlar eshitiladigan qo`shimcha nuqtani topdi, beshinchi nuqta deb ataladigan shu nuqta III-IV qovurg`alarming to`sh suyagi chap qirg`og`iga birikish joyidadir. Avval mitral klapan(birinchi nuqta), so`ngra aorta klapani (ikkinchi nuqta), keyin o`pka arteriyasi klapani (uchinchi nuqta), undan keyin uch tavaqali klapan(to`rtinchi nuqta) va nihoyat, Botkin nuqtasi(beshinchi nuqta) dan eshitiladigan tovush hodisalariga quloq solib ko`riladi. Sog’lom odamlarda ikkita ton eshitiladi: I(sistolik)ton sistola vaqtida , II (diastolic) ton diastola vaqtida paydo bo`ladi. I tonning hosil bo`lishida klapanlar (ularning tebranishi va yopilishi ), miokardning taranglashishi, yirik tomirlar (aorta va o`pka arteriyasi ), shuningdek yurak bo`lmalarining tebranishi ishtirok etadi. II ton diastola vaqtida aorta klapani tavaqalari va o`pka arteriyasi stvolining tebranishi hisobiga yuzaga keladi. Kamdan-kam hollarda normada III va IV tonlarni payqash mumkin. Bular diastola paytida eshitiladi, past chastotali, sekin bo`ladi.
Auskultatsiya mahalida ko`pincha yurak shovqinlari eshitiladi. Qaysi paytda paydo bo`lishiga qarab (sistola yoki diastola davrida) sistolik va diastolic shovqinlar tafovut qilinadi.