2- kurs “farmakologiya” fanidan oraliq nazorat biletlari. 1-bilet

2.Mahalliy qitiqlovchi dori moddalarning tasnifi va qo’llanilishi.
Javob:
3.Qaytmas ta’sirga ega antixolinesteraz vositalarning ta’sir mexanizmi,qo’llanilishi.
Javob: Asliga qaytmas ta‘sir ko’rsatadigan moddalar sekin bo’lsa ham xolinesteraza bilanBog’langan holdan ajraladi, ulaming atsetilxolinni parchalash xususiyati asosan yangi Xolinesteraza hosil bo Uganda tiklanadi. Asliga qaytmas ta‘sir etuvchi moddalar bilan Bog’langan ferment xolinesterazani tiklaydigan reaktivatorlar qo’llanganda osonroq Tiklanadi. Asliga qaytmas ta‘sir etuvchi xolinesterazaga qarshi moddalardan Tibbiyotda asosan fosfakol glaukoma, ko’zning rangdor pardasi, gavhari jarohatlanganda Qo’llaniladi. Qolgan fosfororganik birikmalar qishloq xo’jaligida qo’llaniladigan Moddalar bo’lib, ulaming toksikologik xususiyati bor.Xolinesterazaga qarshi Moddalarning miqdori oshganda o’tkir zaharlanish mumkin, ayniqsa, fosfororganik Moddalar o’ziga xos zaharlanish alomatlarini keltirib chiqaradi. Fosfororganik moddalar Xlorofos, butifos, tiofos va boshqalar qishloq xo’jaligida insektitsid moddalar sifatida Ishlatilib kelingan. Bu moddalar bilan zaharlanganda ko’z qorachig’I torayadi, so’lak Ko’p oqadi, bronxlar qisqaradi, nafas olish qiyinlashadi, yurak urishi sekinlashadi, Qon bosimi pasayadi. Bemor juda ko’p, g’araq-g’araq lerlaydi, «o’z terida cho’miladi», bu Ibora xolinesterazaga qarshi moddalardan zaharlanganda o’rinli ishlatiladi, me‘da-Ichak peristaltikasi zo’rayadi, ichaklaming quldirashi masofadan eshitiladi. Bemoming Qornida kuchli og’riq paydo bo’ladi, qayt qiladi, ichi ketadi. Markaziy nerv Sistemasi oldin bir oz susayib, keyin qo’zg’aluvchanligi oshadi — talvasalar paydo Bo’ladi, nafas olish izdan chiqadi, nafas yetishmovchiligidan bemor vafot etishi mumkin. Tez yordam berish uchun atropin va atropinsimon moddalar, xolinesteraza Reaktivatorlarini — oksimlar — dipiroksim vaizonitrozin yuborish lozim. OksimlarXolinesterazaning falajlangan markazini m usbat zaryadlangan azot atom I bilan Bog’laydi, oksim ning kislo ro d bilan ifodalangan n u kleofil m arkazi Xolinesterazaning fosforlangan esteraz markaziga ta’sir etadi va esteraza faolligi Tiklanadi. Dipiroksim yuqori darajada xolinesterazani tiklash xususiyatiga ega, qonda, A‘zolarda ferm ent faolligi tez tiklanadi, gematoentsefalik to‗siqdan deyarli o‗tmaydi, Izonitrozinesa bu to ‘siq d a n oson o ‗tib, m arkaziy nerv sistem asidagi Xolinesterazani ham tiklaydi.Zaharlovchi modda tushgan joyidan alohida tadbirlar bilan olib tashlanadi: terida bo‗lsagidrokarbonat suyuqligi bilan chayiladi, og‗iz orqali Tushgan bo’lsa, oshqozon chayiladi, adsorbsiyalovchi moddalar yuboriladi, surgi Dorilar beriladi va sifon xuqna qilinadi.Ko‗rsatib o’tilgan tadbirlar ko‗p martaTakrorlanadi. Qonga so‗rilgan zaharli m oddalam I chiqarib yuborish uchun siydik Haydovchimoddalar yuboriladi hamda gemosorbsiya, gemodializ, peritoneal dializlar Qilinadi.
4.Anestezin (Anasthezinum) 5% li malhamga resept yozing.
5.Tanin(Tanninum) 2%li eritma tomoqni chayqash uchun.
6.Salbutamol (Salbutamolum) 0,5 %li eritma flakonlarda