2-§. Fuqarolarning d a v la t va jam iyat ishlarida ishtirok

180
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

8-§. Ilmiy va texnikaviy ijod erkinligi
K onstitutsiyaning 42-moddasi ikki banddan iborat bo'lib, 
birinchi bandda “H ar kimga ilmiy va texnikaviy ijod erkinligi, 
m adaniyat yutuqiaridan foydalanish huquqi kafolatlanadi” - deb 
ko'rsatilgan bo'lsa, ikkinchi bandda “Davlat jamiyatning madaniy, 
ilmiy va texnikaviy rivojlanishiga g'amxo'rlik qiladi” - deb m u s ­
tah kam la n g an .
Shu m oddaning ikkinchi bandida belgilanganidek, jamiyat­
ning madaniy, ilmiy va texnik rivojlanishiga g'amxo'rlik qilishni 
davlat o'z zim m asiga olar ekan, bu vazifa fuqarolarga ilm-texnika, 
madaniy sohada erkinlik berm asdan ta ’minlanishi mumkin emas.
Jam iy a tn in g rivojlanishi u n ing har bir a’zosi o'z imkoniyatlari- 
dan qanchalik to'la va keng foydalanishiga bog'liq. Ijod natijasida- 
gina fan-texnika yutuqlariga ega bo'lish mumkin. Turli sohalarda 
tegishli qobiliyatga ega shaxslarga o'z qobiliyatini to'la namoyon 
qilish imkoniyati yaratilib berilgandagina, ijobiy natijaga erishish 
mumkin.
Bu imkoniyat esa, shu sohadagi huquqlarning kafolatlanishidir.
Ilmiy-texnikaviy ijod erkinligi orqali mamlakatimizda ahami- 
yatli kashfiyotlar, ixtirolar, xorijiy mamlakatlar bilan hamkorlik 
qilish, m am lakatni jahonga ko'rsatish imkoniyati vujudga keladi.
Fuqarolar madaniyat yutuqiaridan foydalanish huquqi orqali 
madaniyat, s a n ’at nam unalaridan foydalanib, m a’naviy ozuqa olish 
bilan o'z ehtiyojlarini qondirmoqda. Shu bilan birga, madaniyat, 
sa n ’at sohasidagi yutuqlar jahonga namoyon qilinmoqda.
Davlat jam iyatning madaniy, ilmiy va texnikaviy rivojlanishi­
ga g'amxo'rlik qiiar ekan, bu sohada ijodkorlar, mualliflar, ixtiro- 
chi, kashfiyotchilarning huquqlarini samarali himoyalash tizimini 
yaratgan.
Mualliflar, ixtirochilar, kashfiyotchilar huquqi davlat tomo­
nidan himoya qilinishi orqali uiarning natijasidan avvalo mual- 
lif, kashfiyotchi, ixtirochilar manfaatdor bo'lsa, uiarning mehnati 
natijalari jam iyatning rivojlanishiga to‘g'ridan-tog ri ijobiy ta s ir
qilganligi sababli bundan davlat ham manfaatdordir.
181
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ijodkorlar, mualliflar, ixtirochilar, kashfiyotchilar huquqlari 
himoya 
qilinishi 
bilan, 
birga 
ular 
davlat 
to m o nid an
turli 
ra g 'b atlan tirish larg a ham ega bo'ladi. Bu h am ijod erkinligi ka- 
folatidir.
O 'zbekistonda iqtisodiy va ijtimoiy huquqlar Konstitutsiyada 
alohida tu r huquqlar sifatida ko'rsatilgan va fu q arolarn in g kons­
titutsiyaviy huquq va erkinliklari tizim in in g ajralm as qismidir. Bu 
huquq va erkinliklardan foydalanish orqali fuqarolar o'zlarining 
tu r m u s h sharoitini farovonligini t a ’minlaydi. D a v latn in g iqtisodiy 
qudrati qanchalik kuchli bo'lsa, iqtisodiy huquq lard an foydalanish 
imkoniyati h am sh u n ch a kengayib boradi.