|
3- jadval
|
Effektiv solishtirma issiqlik sig‘imi sef , J/(kg·K)
|
T,K
|
Paxta chigitining momiqligi, %
|
|
0
|
5
|
10
|
15
|
20
|
25
|
30
|
35
|
250
|
1466
|
1460
|
1454
|
1448
|
1441
|
1435
|
1429
|
1423
|
300
|
1812
|
1808
|
1804
|
1801
|
1797
|
1793
|
1789
|
1785
|
350
|
2158
|
2137
|
2116
|
2095
|
2073
|
2052
|
2031
|
2010
|
400
|
2504
|
2466
|
2427
|
2389
|
2360
|
2312
|
2273
|
2245
|
450
|
2850
|
2794
|
2738
|
2683
|
2627
|
2571
|
2515
|
2460
|
Issiqlik o‘tkazuvchanlik - bu mikrozarrachalarning o‘zaro ta’siri va issiqlik harakati natijasida issiq jismdan sovuq jismga energiya o‘tkazilishi tufayli jism temperaturasining turg‘unlashishidir.
qattiq material, suyuqlik va gazlarda issiqlik o‘tkazuvchanlikning intensivligi issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti bilan xarakterlanadi.
30℃ temperaturadagi suyuqlikning issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti ushbu formula yordamida hisoblanishi mumkin:
(27)
bu yerda A1 - suyuqlikning assotsiatsiyalanish darajasiga bog‘liq koeffitsient; s - suyuqlikning solishtirma issiqlik sig‘imi, J/(kgK); - suyuqlik zichligi, kg/m3; M - mol massa.
suv uchun A1 = 3,58·10-8
benzol uchun A1 = 4,22·10-8
Biror t temperaturadagi suyuqlikning issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti ushbu formuladan topiladi:
(28)
bu yerda - temperatura koeffitsienti.
Metil spirti uchun = 1,2·103 °C-1;
Etil spirti uchun = 1,2·103 °C-1;
Meva, meva-rezavorlar sharbati, qiyomlar, shakarli sut uchun koeffitsienti ushbu formuladan aniqlanadi:
(29)
20℃ da esa
(30)
bu yerda x - absolyut quruq moddalar konsentratsiyasi.
Tomat mahsulotlarining koeffitsienti quyidagi formuladan topiladi:
(31)
0 < x < 65% va 80℃ gacha bo‘lgan oralikda saxarozaning issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti esa,
(32)
Donasimon tukli, ko‘p komponentli paxta chigitining effektiv issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti ham prof. Nurmuhamedov H.S. tomonidan keltirib chiqarilgan formuladan topiladi [5,6,13]:
(33)
bu yerda r1, r2, r3, r4, r5 - bo‘shliq, yadro, havo qatlami, qobiq va momiqlik radiuslari, m; 1, 2, 3, 4 - yadro, havo, qobiq va paxta tolalarining issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsientlari, Vt/(m·K); f - shakl koeffitsienti.
Noto‘g‘ri shaklga ega bo‘lgan paxta chigiti uchun f ushbu formuladan topiladi [13]:
(34)
bu yerda Op - paxta chigitining momiqligi bo‘lib, odatda uning son qiymatlari f = 0,89-0,93 oralikda bo‘ladi.
(33) formula yordamida hisoblangan paxta chigitining effektiv issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsientining qiymatlari 4- jadvalda keltirilgan.
4- jadval
T, K
|
Op , momig‘likdagi , Vt/(m ·K)
|
0
|
3
|
6
|
9
|
12
|
15
|
250
300
350
400
450
|
0,484
0,406
0,433
0,322
0,291
|
0,477
0,401
0,427
0,318
0,287
|
0,470
0,395
0,421
0,313
0,283
|
0,464
0,390
0,415
0,309
0,279
|
0,457
0,384
0,409
0,304
0,275
|
0,453
0,380
0,405
0,301
0,272
|
Ma’lumki, temperatura o‘zgarishi bilan mahsulotning issiqlik va fizik xossalari keskin o‘zgaradi. Material xossalarining bunchalik o‘zgarishiga ularning tarkibidagi suv yoki muzlarning asosiy xossalaridagi katta farq sababchidir (5-jadval).
5-jadval
t/r
|
Xossalar
|
Birligi
|
Suv
|
Muz
|
1.
2.
3.
4.
|
Solishtirma issiqlik sig‘im
Issiqlik o‘tkazuvchanlik
Temperatura o‘tkazuvchanlik
Zichlik
|
c, kJ/(kg·K)
, Vt/(m·K)
a ·106, m2/s
, kg/m3
|
4,190
0,554
0,130
999,500
|
2,10
2,21
0,17
916,20
|
MISOLLARNI ISHLASH NAMUNASI
1. 120 kg/soat massaviy sarfda vodorodni uzatish uchun truba quvurining diametri hisoblansin. Truba quvurining uzunligi 1000 m. Ruxsat etilgan bosimning yo‘qotilishi P=110 mm.suv.ust. (1080 Pa). Vodorodning zichligi 0,0825 kg/m3. Ishqalanish koeffitsienti λ=0,03.
Yechish:
Uzun magistral gaz quvurlarida bosim asosan ishqalanish qarshiligini yengish uchun sarf bo‘ladi. Shuning uchun bosimning yo‘qotilishi P = Piq ga teng desa bo‘ladi. Oqimning tezligi:
Unda
Ushbu tenglamani diametrga nisbatan yechsak
trubaning diametrini topamiz. Bizning masala uchun koeffitsient C koeffisient quyidagi qiymatga teng bo‘ladi:
Vodorodning sekundli hajmiy sarfi:
=1080 Pa ekanligini hisobga olsak unda
2. Sut birinchi qavatda o‘rnatilgan rezervuardan ikkinchi qavatga ko‘tarilayotgan bo‘lsa, ushbu rezervuarda qanday miqdorda vakuum hosil qilish kerak? Umumiy surish balandligi 5 m (gidravlik qarshiliklarni inobatga olmasa ham bo‘ladi). Sutning nisbiy zichligi 1,03.
Yechish:
Ma’lum balandlikka suyuqlikni ko‘tarish uchun zarur vakuum miqdori ushbu formuladan topiladi:
NAZORAT MASALALARI
Mazutning idishdagi balandligi 7,6 m (3-rasm). Mazutning nisbiy zichligi 0,96. Rezervuarning tubidan 800 mm balandlikda diametri 760 mm bo‘lgan teshik qopqoq joylashtirilgan. U 10 mm li boltlar bilan qotirilgan. Boltlar uchun uzilishga ruxsat etilgan kuchlanish 700 kg k/sm2 bo‘lsa, zarur bo‘lgan boltlar sonini aniqlang. Undan tashqari, mazutning rezervuar ostiga ko‘rsatayotgan bosimini ham toping.
3-rasm. 1- masalaga oid shartli sxema.
Qo‘l gidravlik pressining diametri 40 mm li kichik porsheniga ta’sir etayotgan kuch miqlori 589 N. Agar katta porshen diametri 300 mm bo‘lsa, kuchlar yo‘qotilishini hisobga olinmasa, presslanayotgan kungabokar mag‘ziga ta’sir etayotgan kuch aniqlansin.
Temperaturasi 30℃ li olivka yog‘ining dinamik qovushoqlik koeffitsienti 80 mPa s ga va nisbiy zichligi 0,91 teng. Kinematik qovushqoqlik koeffitsienti topilsin.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
Н.Р.Юсупбеков, Ҳ.С. Нурмухамедов, С.Г.Зокиров. Кимёвий технология асосий жараён ва қурилмалари. –Т.: Шарқ, 2003. -643 б.
Романков П. Г., Фролов В. Ф., Флисюк О. М. Методы расчета процессов и аппаратов химической технологии (примеры и задачи): Учеб. пособие для вузов. -2-е изд., испр. - СПб.: ХИМИЗДАТ, 2009. - 544 с., ил. ISBN 978-5-93808-165-9
Н.Р.Юсупбеков, Ҳ.С. Нурмухамедов, П.Р. Исматуллаев. Кимё ва озиқ-овқат саноатларнинг жараёнлари ва қурилмалари фанидан ҳисоблар ва мисоллар. –Т.: ТошКТИ, 1999. -351 б.
Гельперин Н.И. Основные процессы аппараты химической технологии. - М.: Химия, 1995. - т. 1-2. – 768 с.
Павлов К.Ф.| Романиов П. Г., Носков А. А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии (том1 и том2). Учебное пособие для вузов — 10-е изд., перераб. и доп. — Л.: Химия, 1987. — 576 с., ил.
Касаткин А.Г. Основные процессы и аппараты химической технологии. - М.: Химия, 1973. – 752 с.
Do'stlaringiz bilan baham: |
