2- amaliy mashg‘ulot mashina detallarining chegaraviy va haqiqiy o‘lchamlarini aniqlash ishning maqsadi

Mikrometrning tavsifi.

Mikroetrlarni xar xil oxirgi o‘lchovligi chiqariladi: 0-25 mm dan 575-600 mm gacha. Xammasi bitta konstrpuksiyaga ega. Mikrometr (ris 1) soba 8, unga presslangan taglik 1 va o‘zak 4 dan iborat. Vint 3 o‘zakka qotiriladi, uning tekis teshigining aniq yo‘nalishini ta’minlaydi.

2.1-Rasm. Mikrometr: 1 – pyatka, 2 - detal, 3 – shpindel, 4 – stopor, 5 – shkala,

6 – treshyotka, 7 – baraban, 8 – skoba
Tirqishlarni yo‘qotish uchun mikroparaning rezbasini (mikrogaykaning) tashqi konussimon rezbaga ega bo‘lgan o‘zaknig oxiriga o‘rnatiladi. Unga vint tirqishsiz xarakatlanguncha mikrogaykaga tortib qo‘yiladigan boshqaruvchi gayka burab qo‘yiladi. Mikrovintga vtulka presslangan, unga o‘rnatiluvchi qalpoqli baraban 5 o‘rnatiladi. Tish prujinasi va tartarak (tartarakka tish tiralib turadi) uchun qalpoqda bitgan teshik qilingan. Kerakli joyda vint stopor 7 bilan qotiriladi. Mikrometr ikkita xisoblovchi qurilma bilan ta’minlangan. Ulardan birinchisi o‘zak 4 ga chizilgan 0.5 bo‘linish qadami shkala va ko‘rsatkichdan (ko‘rsatkich bo‘lib barabanning chiqib turgan tomoni xizmat qiladi), ikkinchisi barabanning konussimon sirti (bo‘linish qadami 0,01) va ko‘rsatkich (o‘zakdagi uzunchoq shtrix).

2.2 -Rasm. Mikrometrlar.

Mikrovintning qadami 0,5. Demak, vint va u bilan birga qattiq qotirilgan barabanning alanishiga barabanning kesik tomonining 0,5 mm ga chiziq siljishi to‘g‘ri keladi.

Detal o‘lchamini aniqlash uchun ikkita uskunada xisoblab kegin natijalarni qo‘shishadi. Boshida mikrometrni nolga o‘rnatish lozim. Bu maqsadda mikrovintni tartarakka o‘lchovchi sirtlar taglik 1 va vint 3 ni bir-biriga tegkuncha va tartarkning ozod aylanishigacha burashadi. Barabanning nul shtrixi o‘zakdagi uzunchoq xisoblovchi shtrix bilan to‘g‘ri kelmog‘i kerak. Ularning to‘g‘ri kelmagan xolida mikrovintni stopor bilan qotirib o‘rnatiluvchi qalpoqni yarim-aylanishga burab olishadi. Bo‘shatilgan barabanni nol va xisoblovchi shtrixlarning mos kelishuvi qadar aylantirishadi, o‘rnatiluvchi qalpoqni o‘z joyiga burab qo‘yiladi.