2- amaliy ish

2- amaliy ish.
Shovqinbardosh kodlar asosida axborot butunligini nazorat qilish ko’rsatkichlarini hisoblash
Ishdan maqsad:
- shovqinbardosh koddan foydalaniladigan ma’lumotlarning yaxlitligini nazorat qilish bilan tanishish;
- shovqinbardosh koddan foydalanish bo‘yicha asosiy amaliy ko‘nikmalarni olish.
Qisqacha nazariy ma’lumotlar
Kodlash deganda diskret xabarni signalga o‘zgartirish jarayoni tushuniladi. Xatoliklarni aniqlay oladigan va tuzata oladigan kod shovqinbardosh yoki tuzatuvchi kod deyiladi. Shovqinbardosh kodlar xabarni uzatish uchun butun kodlar kombinatsiyalari emas, balki ularning ayrim qismi (ruxsat etiladigan kodli kombinatsiyalar) ishlatiladigan tarzda quriladi. Bu bilan ayrim simvollar sonini noto‘g‘ri qayta tiklanishida xatoliklarni aniqlash va tuzatish imkoniyati hosil qilinadi. Kodlarning tuzatuvchi xossalariga kodli kombinatsiyalarga qo‘shimcha (ortiqcha) simvollarni kiritilishi bilan erishiladi.
Siklli kod bu sikllilik xossasiga ega bo‘lgan chiziqli kod hisoblanadi, ya’ni kodli so‘zning har bir siklli o‘rin almashtirishi ham kodli so‘z hisoblanadi. Bunday kod ma’lumotlarni xatoliklardan himoyalash va ularni o‘zgartirish uchun ishlatiladi. n uzunlikdagi kodli so‘zda siklli kodlardan foydalanishda k axborot simvollari va r tekshirish simvollarini ajratish qabul qilingan.
Siklli kod so‘zini ko‘phadlar ko‘rinishida taqdim etish qulay.
kodli so‘zni quyidagi ko‘phad ko‘rinishida yozish mumkin: .
Aniq bir siklli kodning barcha kodli so‘zlari ma’lum hosil qiladigan polinomga karrali bo‘ladi. Hosil qiladigan polinom yordamida siklli kodni kodlash amalga oshiriladi. Hosil qiladigan polinomlar sifatida keltirilmaydigan polinomlar ishlatiladi
Quyidagi belgilashlarni kiritamiz:
- – dastlabki xabarga mos keladigan axborot polinomi;
- – tekshirish razryadiga mos keladigan tekshirish polinomi;
- – kodli so‘zga mos keladigan kodlashdan keyingi polinomi;
- – hosil qiladigan polinom.
Kodli so‘z quyidagi ifodaga muvofiq dastlabki xabardan olinishi mumkin:
.
R(x) tekshirish polinomi ni ni hosil qiladigan polinomga bo‘lishdan qoldiq sifatida aniqlanadi, bu yerda r – tekshirish razryadlari soni.