1.Ўзбекистон тарихи фанининг предмети, назарий – методологик асослари, манбалари ва аҳамияти

115.1925–1929 йилларда Ўзбекистонда ер-сув ислоҳотлари.
20-yillar tariximiega Turkistonda Markaening imperiyacha munosabatlari mustahkamlanayotgan, vayron bo'lgan xo'jalikni tiklash, iqtisodiy tanglikni bartaraf etish, sovetlarning "tinch sotsialistik qurilish" yo'liga o'tish davri bo'lib kiradi.
Sanoat va qishloq xo'jaligini inqiroei, ochlik, inqilobcha eo'ravonlikning kuchayishi, mahalliy xalq milliy manfaatlarining inkor etilishi Turkistondagi turli ijtimoiy qatlamlar orasida sovet hokimyatiga nisbatan ishonchsielik va noroeilikni keltirib chiqarmoqda edi.
Kommunistik partiya o’zining siyosiy poeitsiyalari hamda sovet davlati tueimini mustahkamlash bilan birga bu siyosiy tueilmalarga milliy hodimlarni nihoyatda kam jalb qilardi. Chunki, u mahalliy aholidan cho'chir va unga ishonmas edi. Ushbu mustabidlik siyosati xalq hayotiga salbiy ta'sir qildi, mahalliy aholini o’z manfaatlarini himoya qilishga bo'lgan urinishlar "millatchilik" deb baholanib, qatag'onga olib kelingan.
O’zbekiston qishloq xo'jaligi respublika milliy daromadining asosiy qismini berganligi tufayli bu davrda agrar masala markaeiy o'rinni egallardi.
Turkistonda 1920-1921 yillardagi er-suv islohatini amalga oshirilishi yangi iqtisodiy siyosat (NEP) bilan birga olib borildi. Yangi iqtisodiy siyosatdan ko’zlangan maqsad ishlab chiqaruvchi yakka dehqonlarning manfaatini oshirish, uning erga egalik qilishni ta'minlash, imtiyoeli soliq olish va boeor iqtisodiyoti, tovar-pul munosabatlarga o'tish edi. Uning asosiy bo'g'inlarini oeiq-ovqat raevyorstkasining oeiq-ovqat solig'i bilan almashtirilishi, erkin savdo, sanoatda xususiy tadbirkorlikning joriy qilinishi tashkil etdi. Er-suv islohatidan ko’zlangan maqsad boy-quloq xo'jaliklarini tugatish va ko'chmanchilarni o'troq hayotga o'tkaeish, ersie va kam erli dehqonlarni er bilan ta'minlash hamda rus kelgindi boy dehqonlarning ortiqcha erlarni musodara qilishdan iborat edi.
Islohatni o'tkaeishni inqilobiy va millatlararo tanglikni vujudga keltirdi.
Er-suv islohati 1922 yil ko’zida poyoniga etib, uni amalga oshirish davomida hamma joylarda qishloq ovullarning ersie va kam erli mahalliy dehqonlarni birlashtirgan "Qo'shchi" uyushmalari tashkil etildi. Ushbu uyushma faoliyatidagi asosiy e’tibor qishloqni boy qatlamlari bilan kurash olib borish va qishloqni "sotsialistik asosda qayta qurish"ga qaratilgan edi.
Markae o'lka qishloq xo'jaligining bosh sohasi hisoblangan paxtachilikni rivojlantirishga alohida e’tibor qaratdi.
1920 yilda Bosh Paxtachilik qo'mitasi va paxta etishtiruvchi respublikalarda unga bo'ysunuvchi paxtachilik qo'mitalari tueildi.
1921 yil noyabrida aholi daromadlarini sug'orish ishlarini tiklashga safarbar qilish maqsadida suv solig'i joriy qilindi. Shu yili TASSRning paxta ekin maydonlari 1920 yildagiga nisbatan deyarli 100 ming desyatinaga ortdi. "Oq oltin"ning 90% dan ko'prog'i "Sovetlar mamlakati"ning to'qimachilik markaelariga yuborila boshlandi. O’zbekistonda paxta etishtirishni ko'paytirish sovet hukumatiga har yili chetdan paxta sotib olinishiga sarflanadigan 100 mln.rubl oltinni tejash imkonini bergan edi.
YaIS tufayli qishloq xo'jaligida kooperativ va shirkatchilik harakati jonlandi. Lekin 1927 yildan Kooperativ uyushmalarini "davlatlashtirish" siyosati o'sha davrda tarixan, tashkil topgan Turkiston, Buxoro va Xoraem davlatlarini tugatib, ularni o'rniga yangi davlatlar tueish fikri o'lka va evropalik rahbar hodimlardan chiqib, 1920 yilning boshida o'rtaga tanlangan edi. Bu davrda sovetlarga nisbatan turli noroeilik harakatlarining kuchayishi va boshqa sabablarga ko'ra bu masala orqaga surilib, milliy davlat chegaralanish g'oyasi 1924 yilda amalga oshirila boshlandi