1.”Materilar va okeanlar geografiyasi”kursida nimalar o’rganiladi?

14 – mavzu: Okean boyliklari, ulardan foydalanish va muhofaza qilish

Okean boyliklari, ulardan foydalanish va

muhofaza qilish

Bentos organizmlar –okean suvlari tubida, yotqiziqlar orasida yashaydi.

PLANKTON

NEKTON

BENTOS

BENTOS ORGANIZMLAR-DENGIZ TUBIDA YOTQIZIQLAR ORASIDA YASHAYDI.

Nektonlar –erkin ko`chib yuruvchi organizmlar.

Nektonlar –erkin ko`chib yuruvchi organizmlar.

Planktonlar –suv oqimlariga qarshilik ko`rsata olmay, muallaq holatda suzuvchi organizmlardir.

. Planktonlar –suv oqimlariga qarshilik ko`rsata olmay, muallaq holatda suzuvchi organizmlardir

PLANKTONLAR SUVGA QARSHILAK KO’RSATA OLMAY SUVDA MUALLAQ SUZIB YURUVCHI ORGANIZMLAR

Dunyo okeani neft va gaz birinchi o`rinda katta Fors ko`rfazida ikkinchi o`rinda Venesuela qirg`oqlaridan, Shimoliy dengizdan, Meksika qo`ltig`idan qazib olinadi. Xitoy, Kanada, AQSH, Avstraliya, Irlandiya, Gretsiya, Fransiya va boshqa mamlakatlar sohillarida toshko`mirning yuzdan ortiq yirik konlari mavjud.

Dunyo okeani neft va gaz birinchi o`rinda katta Fors ko`rfazida ikkinchi o`rinda Venesuela qirg`oqlaridan, Shimoliy dengizdan, Meksika qo`ltig`idan qazib olinadi. Xitoy, Kanada, AQSH, Avstraliya, Irlandiya, Gretsiya, Fransiya va boshqa mamlakatlar sohillarida toshko`mirning yuzdan ortiq yirik konlari mavjud.

Okean suvlaridan yilliga treska (10,7 mln.t), seld (22,3 mln.t), skumbirya (5,1 mln.t) baliqlari ko’plab ovlanadi.

Dunyoda is’temol qilinadigan oqsil moddasining 25% ini baliqlar beradi.

Dengiz turizmi ham okean resurslaridan foydalanishning bir sohasi sifatida tobora rivojlanmoqda.Undan tushgan yillik daromad 220 mlrd. dollarni tashkil etadi.

Dengiz turizmi ham okean resurslaridan

foydalanishning bir sohasi

sifatida tobora rivojlanmoqda.

Undan tushgan yillik daromad

220 mlrd.$ dollarni tashkil etadi.

Yiliga dengiz turizmidan 220 mlrd $ daromad qilinadi

DUNYODA SAVDO ALOQALARINING 80% DENGIZ TRANSPORTIDA AMALGA OSHIRILADI.

ATLANTIKA OKEANINHG IFLOSLANISHI.

Dunyo okeanini muhofaza qilish milliy,regional va xalqaro ko’lamda amalga oshiriladigan tadbir.dunyo okeanini tadqiq etish va foydalanish hamda muhofaza qilish maqsadida ko’plab xalqaro tashkilotlar tuzilgan.

Xalqaro dengiz komiteti,davlatlararo okeanagrafik komissiya(UNESKO qoshida) va boshqalar dunyo okeani boyliklaridan oqilona va tejamkorlik bilan foydalanish,ularni muhofaza qilish,tiklash va ekologik sharoitini yaxshilash borasida ibratli faoliyat ko’rsatmoqda

Meksika qo’ltig’ining ifloslanishi.

Kosmik kuzatishlar hozirgi vaqtda Dunyo okeani yuzasining 1/3 neft pardasi bilan qoplanganligini ko’rsatmoqda.Neft pardasi okeanning quyosh nurlarini qabul qilib olishga to’sqinlik qiladi, suvning bug’lanishini va kislorod bilan to’yinish imkoniyatlarini pasaytiradi, tirik organizmlar rivojlanishini susaytiradi.

Kosmik kuzatishlar hozirgi vaqtda Dunyo okeani yuzasining 1/3 neft pardasi bilan qoplanganligini ko’rsatmoqda.Neft pardasi okeanning quyosh nurlarini qabul qilib olishga to’sqinlik qiladi, suvning bug’lanishini va kislorod bilan to’yinish imkoniyatlarini pasaytiradi, tirik organizmlar rivojlanishini susaytiradi.

Dunyo okeaniga har yili 25-30 mln tonna neft va neft mahsulolari tushadi.

1 tomchi neft 20 m kv,

1 tonna neft 12 km kv dengiz yuzasini qoplaydi.

O’rta dengizga yiliga 1.5 mlrd tonnaga yaqin sanoat maishiy chiqindilar qo’shilishi natijasida juda tez ifloslanib bormoqda.

O’rta dengizga yiliga 1.5 mlrd tonnaga yaqin sanoat maishiy chiqindilar qo’shilishi natijasida juda tez ifloslanib bormoqda.

1. Dunyodagi eng yirik ko’l?

2. Sovuq oqim ?

3. Okeanlarda yashovchi sutemizuvchi ?

4. Dengiz o’simligi.

5. Erkin suzub yuruvchi organizmlar .

6. Okean tubida yashovchi organizmlar.

7. Neftga boy qo’ltiq

8. Atlantika okeanidagi qo’ltiq?

P

L

A

N

K

T

O

N

1

2

3

4

5

6

7

8