№1–маъруза

Бу ерда:

-пуркаш диаметрига боғлиқ сув сарфи коэффициенти (0,5...0,9);
С-ствол тешигининг кесими майдони, м
2
. 
 
 

---

135 
4. Ёнғин хавфсизлиги системасига талаблар 
 
Ёнғинни олдини олиш системаси
- ѐнғин содир бўлиш 
шароитларини бартараф этишга қаратилган ташкилий тадбирлар ва техник 
воситалар мажмуидир. 
Ушбу тадбирлар ишлаб чиқаришда иложи борича ѐнмайдиган ва 
қийин ѐнадиган материаллардан фойдаланиш технологик жараѐнларни 
максимал даражада механизациялаш ва автоматлаштириш, ѐнғин хавфи бўлган 
қурилмалар ўрнатилган хоналарни ѐнмайдиган материаллар билан бошқа 
хоналардан ажратиш ѐки бундай қурилмаларни мумкин қадар ташқарида 
ўрнатиш, ѐнувчи моддалар учун герметик идишлар ва жиҳозлардан 
фойдаланиш, бино ҳавосининг таркибидаги ѐнувчи газ, буғ ва чанглар 
миқдорини рухсат этилган даражада сақлаш, иситиш жиҳозларидан тўгри 
фойдаланиш ва бошқалар орқали амалга оширилади. 
Ҳар қандай ишлаб чиқаришда ѐнғинга олиб келувчи манбанинг ҳосил 
бўлишини олдини олиш эса, ишлаб чиқаришда ѐнғин манбасини ҳосил 
қилмайдиган машиналар, механизмлар ва жиҳозлардан фойдаланиш, машина 
ва механизмлардан фойдаланиш қоидалари ва режимларига тўлиқ риоя этиш, 
электр статик зарядлари ва яшинга қарши ҳимоя воситаларидан 
фойдаланиш, материаллар ва моддаларнинг иссиқлик таъсирида, химиявий 
ва микробиологик усулда ўз-ўзидан аланганланиш шароитларини бартараф 
этиш, белгиланган ѐнғинга қарши гадбирларни тўлиқ амалга ошириш, бино 
чегарасини даврий равишда тозалаб туриш каби тадбирлар орқали амалга 
оширилади. 
Ёнғинга қарши ҳимоя системаси
- ѐнғин ўчириш жиҳозлари ва 
техникаларидан фойдаланиш, ѐнғиннинг хавфли омилларидан ҳимоя 
қилувчи шахсий ва жамоа ҳимоя воситаларидан фойдаланиш, ѐнғин хабарини 
берувчи ва ѐнғин ўчириш системасининг автоматик қурилмаларидан 
фойдаланиш, объектнинг конструкциялари ва материалларига ѐнғиндан 
ҳимояловчи таркибли бўѐқлар билан ишлов бериш тутунга қарши ҳимоя 

---

136 
системалари, эвакуация йўллари бўлишини таминлаш, бинонинг ѐнғин 
мустаҳкамлилиги даражасини тўғри танлаш каби тадбирларни ўз ичига 
олади. 
Ёнғин тарқалишини олдини олиш системалари эса, ѐнғинга қарши 
тўсикларни ўрнатиш, қурилмалар ва иншоотларда авария ҳолатида ўчириш 
ва қўшиш жиҳозларидан ва ѐнғиндан тўсувчи воситалардан фойдаланиш, 
ѐнғин вақтида ѐнувчи суюқликларнинг тўкилишини олдини олувчи 
воситалардан фойдаланиш каби тадбирлар орқали амалга оширилади. 
Ташкилий - техник тадбирларга эса, ѐнғиндан ҳимояланиш хизматини 
ташкил этиш, уни техник жиҳозлар билан таминлаш, ѐнғин хавфсизлиги 
бўйича объектдаги моддалар, материаллар, жиҳозлар, қурилмалар ва 
технологик жараѐнларни паспортлаштириш, ѐнғин муҳофазаси бўйича 
мутахассислар тайѐрлаш ва уларни ўқитиш, ѐнғин хавфсизлиги бўйича 
инструктажлар ва аҳоли ўртасида турли хил тадбирлар ўтказиш, ѐнғинга қарши 
кўрсатмалар (инструкциялар) ишлаб чиқиш ва бошқа шу каби тадбирлар 
киради.