№1–маъруза

1. Умумий маълумотлар 
 
Ёнғин
-махсус жойдан бошқа жойда ѐнувчи, моддий зарар келтирувчи 
ва назорат қилиб бўлмайдиган ѐниш жараѐнидир. 
Ёнғиннинг одам ва ҳайвонларга таъсир қилувчи хавфли ва зарарли 
омиллари: очиқ ѐнғин, атроф-муҳит ва нарсаларнинг юқори ҳарорати, токсик 
моддаларни ѐниши, тутун, ҳаво таркибида кислород концентрациясининг 
камайиши, қурилиш конструкцияларининг қулаѐтган қисмлари; портлашдаги 
тўлқин зарби, отилаѐтган қисмлар ва зарарли моддалар ҳисобланади. 
Юқорида қайд қилинган омилларнинг хавфлилиги ѐнғинни давом этиш 
вақтига (Т
ѐ
) боғлиқ бўлади ва қуйидаги формула бўйича аниқланади. 
Т
ѐ
қН/

, (1) 
Бу ерда:
Н-ѐнувчи модда миқдори, кг/м
3
;

-моддани ѐниш тезлиги кг/м
3
соат.
Агар бинода ҳар хил қаттиқ ва суюқ моддалар бўлса ҳамда бино 
майдонининг дераза майдонига нисбати 4:10 атрофида бўлса ѐнғинни давом 
этиш вақти. 
Т
ѐ
қС
р
/6С
0
(г
1
/н
1
қг
2
/н
2
қ...қг
н
/н
н
)
(2) 

---

132 
формула бўйича топилади. 
 
Бу ерда:
г
1
..г
н
-ҳар бир ѐнувчи модда миқдори (кг/м
2
);
н
1
…н
н
-моддаларнинг ѐниш тезлигини ҳисобга олувчи коэффициент 
(қабул қилинади:бензин учун-15, резина, органик шиша учун-35, автомобил 
шиналари учун- 40, ѐғочлар учун-65 ва бошқалар). 
Ёнғинни ўчиришдан кўра унинг олдини олиш осондир. Шу сабабли 
корхоналар, ишлаб чиқариш участкалари раҳбарлари ѐнғин чиқиш 
сабабларини билиши ва уни олдини олиш бўйича тегишли тадбирларни 
амалга ошириши керак.