1.“Avesto” kitobi – Vatanimiz tarixini o’rganishda muhim manba. “Avesto”

83.Mintaqaviy va milliy xavfsizlik masalalari, ularning o’zaro bog’liqligi.
Ikkinchi jahon urushi yillarida dunyoda tinchlik va xavfsizlikni ta’minlashga xizmat qiladigan xalqaro tashkilotni tashkil etish ehtiyoji paydo bo‘ldi. 1945 yil AQSHning San-Fransisko shahrida ana shunday xalqaro tashkilotni tashkil etish bo‘yicha o‘tkazilgan Birlashgan Millatlar Konferensiyasida Birlashgan Millatlar Tashkilotining Nizomi ishlab chiqildi va 26 iyun kuni imzolandi. O‘sha yilning 24 oktabrida Nizom rasman kuchga kirdi. BMT Bosh Assambleyasining 1947 yil 31 oktabrda qabul qilingan rezolyutsiyasiga binoan har yili 24 oktabr BMT kuni sifatida nishonlab kelinmoqda.
BMT haqida gap ketganda, eng avvalo, tinchlik, xavfsizlik va barqarorlik masalalari ko‘z oldimizga keladi. Tashkilot dunyoning turli nuqtalarida yuzaga kelgan mojarolarni hal qilishda murosasozlik, vositachilik vazifasini o‘tab kelmoqda, kezi kelganda tinchlik o‘rnatish operatsiyalarini amalga oshirmoqda. Misol uchun, hozirgi kunda BMTning 100 mingdan ziyod tinchlikparvar kuchlari 16 tinchlik o‘rnatish operatsiyasida ishtirok etmoqda.
BMT Bosh Assambleyasining ilk rezolyutsiyasi ham dunyoda tinchlik va xavfsizlikni ta’minlashga qaratilgan. 1946 yilning 24 yanvarida qabul qilingan ushbu hujjatda atom energiyasidan tinch maqsadlarda foydalanish va ommaviy qirg‘in qurollarini yo‘q qilishga da’vat o‘z ifodasini topgan. 1957 yilda Atom energiyasi bo‘yicha xalqaro agentlik tuzildi. 1970 yilda Yadro qurolini tarqatmaslik to‘g‘risidagi shartnoma kuchga kirdi. 1996 yilda Bosh Assambleya tomonidan Yadro quroli sinovlarini yalpi taqiqlash to‘g‘risidagi shartnoma qabul qilindi.Yadro qurolidan xoli hududlar ham bevosita BMT shafe’ligida barpo etiladi. Xususan, O‘zbekiston Prezidenti Islom Karimovning tashabbusi bilan Markaziy Osiyoning shunday hududga aylanishida BMT bilan hamkorlik muhim o‘rin tutdi.
Terrorizm dunyo xalqlari tinchligiga tahdid solayotgan xavflardan biridir. Terrorizmga qarshi kurash borasidagi hamkorlikni rivojlantirish maqsadida BMT shafe’ligida 13 xalqaro konvensiya ishlab chiqilgan. 2006 yilda Bosh Assambleya Global aksilterror strategiyasini qabul qildi. Unda milliy, mintaqaviy va xalqaro miqyosda terrorizmga qarshi kurash samaradorligini oshirishga qaratilgan harakat dasturi belgilangan.
Shu ma’noda, BMT agentliklarining BMT Bosh kotibining 2010 yilning aprel oyida O‘zbekistonga tashrifi yakunlari bo‘yicha tayyorlangan Orol dengizi inqirozi oqibatida zarar ko‘rgan aholining muhim hayotiy ehtiyojlarini ta’minlash bo‘yicha qo‘shma dasturini amalga oshirish o‘zaro hamkorlikning yana bir ustuvor sohasiga aylandi.O‘zbekiston bilan BMT hamkorligi bundan buyon ham izchil rivojlanib boraveradi. Zero, O‘zbekiston yuritayotgan siyosat, mamlakatimiz rahbarining barcha taklif va tashabbuslari BMTning bosh maqsadlariga mos va hamohangdir.