1−амалий иш. Тиббиётда қЎлланиладиган сенсор воситаларнинг мажмуаси билан танишиш сенсорлар ҳАҚида

Дерматоглифика усули.
Дерматоглифика терми юнонча дерма-тери, gliphe-чизмоқ сўзларидан олинган бўлиб, бармоқларда, кафтда ва товонларда тери рельефини ўрганишга асосланган. Шу жойларда терининг тузилиши ўзгачароқ бўлиб, эпидермал дўнгликлар - қирраларни ҳосил қилади. Қадимдан Хитойда, Ҳиндистонда, Японияда, Сурияда, Марказий Осиёда бармоқ ва кафтдаги тери изларининг индивидуаллигини билишар ва ундан имзо ўрнида фойдаланилар эди.
Дерматоглифика тўғрисида дастлабки илмий маълумотлар XVII асрда пайдо бўлди. Биринчи бўлиб тери изларининг ўзига хослиги тўғрисидаги маълумотлар Н.Грю (1684), М.Малпиги (1686), Я.Пуркине (1823) асарларида баён қилинди. Дерматоглифика алоҳида илмий йўналиш сифатида XIX аср охири ва ХХ аср бошларида шаклланди. Ф.Галтоннинг илмий ишлари натижаси баён қилинганидан сўнг тери чизиқларини ўрганиш суд тиббиётида жиноятчиларни аниқлашда одам генетикасида оилалар ва эгизакларни ўрганишда кенг қўлланила бошланди. Дерматоглифика терминини фанга биринчи бўлиб америкалик олимлар Г.Камминс ва Ч.Мидл киритишди. Тери рельефининг ирсийланиши, этник дерматоглифика муаммоларини ўрганишга рус олимлари М.И.Вильямовская, И.И.Катаева, Т.Д.Гладковаларнинг қўшган ҳиссалари катта бўлди.
Дерматоглифика усули асосан уч қисмга бўлинади:
1) дактилоскопия - бармоқ чизиқларини ўрганиш;
2) палмоскопия - қўл кафти чизиқларининг ўзига хослигини ўрганиш;
3) плантоскопия - оёқ товони чизиқларининг ўзига хослигини ўрганиш.
Дерматоглифларни олиш учун оддий типография бўёқларидан фойдаланилади. Бунинг учун бўёқни вазелин ёғида ёки скипидарда бир оз эритилиб 15 х 25 см ўлчамли ойнага томизилади ва фотографияда ишлатиладиган оддий резина ролик билан бир текис қилиб ёйилади. Текширилаётган шахснинг кафти ойнага босилади. Агар бўёқ кафтининг ҳамма жойи тўлиқ бўямаса, роликни кафт устида айлантириш мумкин. Кейин кафт оддий қоғозга бир текис босилади. Қоғознинг тагига юмшоқ резина қўйилса кафтнинг чуқур жойларидаги излари ҳам қоғозга тўлиқ тушади. Кафтни қоғозга оҳиста қўйиб ўртасидан секин босилади. Кафтни қоғоздан бирданига юқорига кўтариб олиш лозим. Бармоқ излари алоҳида олинади. Бунинг учун ҳар бир бармоққа бўёқ суртилиб радиал қисмдан улнар қисмгача бирин-кетин қоғозга босилади.