1980-yillar tarjimashunoshlik deb atalgan va tez qanot yoyib borayotgan fan uchun kuchayish davri bo‘ldi

5.3. XII-XIV asrlarda yaratilgan tarjima asarlari

Somoniylar hokimiyati qancha kuchli bo‘lmasin, ularning hukm­ron­ligi Yettisuv hududidagi turk qabilalariga yetmas edi. O‘sha zamin­da, Qashqardan tortib Isfijob (hozirgi Chimkent shahri)ga qadar bo‘l­gan hududda Qoraxoniylar davlati tashkil topdi. Qoraxoniylarning bi­rin­chi xoni Bug‘roxon 992 yilda yurish qilib, Shosh (Toshkent), Far­g‘o­na, Buxoro va Movarounnahrning boshqa yerlarini bosib oldi. Jang­lardan talofat ko‘rgan somoniylar davlati yemirilib, 1001 yilga bo­rib uning o‘rnida ikki davlat tashkil topdi: “Biri ­– Qashqardan Amu­dar­yo­gacha cho‘zilgan Sharqiy Turkistonning bir qismini, Yettisuv, Shosh, Far­g‘o­na va Qadimgi So‘g‘d hududini ham o‘z ichiga olgan qoraxoniy­lar davlati bo‘lsa, ikkinchisi ­– Shimoliy Hindiston chegarasidan Kas­piy dengizining janubiy qirg‘oqlarigacha cho‘zilgan hozirgi Afg‘o­nis­ton va Shimoliy-Sharqiy Eron viloyatlarini ham o‘z ichi­ga olgan G‘az­na­viy­lar davlati edi”³⁰. Qoraxoniylar davlati davrida yaratilgan eng katta ilmiy yodgorliklardan biri Yusuf Xos Hojibning “Qutadg‘u bilig” (“Baxtli bo‘lish to‘g‘risida bilim”) asari bo‘lib, u 1069 yilda yozilgan. “Qutadg‘u bilig” didaktiv tipdagi asar bo‘lib, ham lingvistik, ham tarixiy jihatdan katta ahamiyatga ega.