2. Qadimgi Misr tabobati va bilimlar. Qadimgi Misr issiq mamlakat bo`lganligi uchun kasalliklar ko`p bo`lgan. Misr tarixidagi ko`pdan-ko`p istilolar va urushlar natijasida juda ko`p odamlar, jangchilar jarohatlanganlar. Shu tufayli ham Misrda tabobat erta rivoj topgan.
Qadimgi solnomalar Misrda miloddan avvalgi IV ming yillardayoq dastlabki shifoxonalar bo`lganligi haqida hikoya qiladi. Miloddan avvalgi 3600-yilda Memfis shahrida afsonaviy tabib Imxoteb sharafiga maxsus ibodatxona qurilgan. Bu yerda bemorlarga tibbiy yordam berish uchun alohida xonalar ajratilgan. Shifoxonada tabobatni yaxshi biladigan tabib – kohinlar ishlaganlar.
Misrning Sais, Geliopolis kabi shaharlarida tabiblar tayyorlaydi-gan maxsus maktablar bo`lgan. Ayni paytda misrlik tabiblar tabobatga bag`ishlangan kitoblar ham yaratganlar.
Misr tabiblari mumiyolash uchun odamning ichki a`zolarini jarrohlik yo`li bilan ochganlar. Shuning uchun ular odamning hamma a`zolarini puxta bilganlar. Tabib-hakimlar kasallikni aniqlashda kishining tashqi holati va tomir urushiga alohida e`tibor qaratganlar. Tabiblar ko`z, bosh, tish, ichki, ruhiy, singan-chiqqan va boshqa kasalliklar bo`yicha ixtisoslashganlar. Ular jarohatli bemorlarni davolashda maxsus mis va jez asboblardan foydalanganlar.
Qadimgi Misrda Erazistrat, Xerofil, Imxoteb vaKoslikFilipp kabi mashhur tabiblar faoliyat ko`rsatganlar. Tabiblar bemorlarni davolashda shifobaxsh o`simlik, meva va hayvonot mahsulotidan tayyorlangan dori-darmonlardan foydalanganlar. Misr tabobati jahon tabobatida alohida o`rinni egallagan. Misrliklar veterinariya sohasida ham muayyan biJimga ega edilar.
3. Qadimgi Misrda tarixiy va geografik bilimlar. Qadimgi misrliklar tarixiy va geografik bilimlarga qiziqib qaraganlar. Misr tarixiga oid dastlabki tarixiy ma`lumotlar shifer lavhalariga, fil suyagi bo`laklariga, qora yog`och taxtachalariga, Palemos toshi, ibodatxona devorlariga bitilgan yozuv va yilnomalarda saqlanib qolgan. Bu jihatdan «Tutmos III yilnomasi» qimmatlidir. Qadimgi Misr haqida papiruslarga yozilgan har turli ma`lumotlar ham muhimdir. Qadimgi Yunon tarixchisi Gerodot o`zining «Tarix» kitobida Qadimgi Misr haqida juda ko`p ma`lumot beradi. U o`z kitobida «Misr Nil tuhfasidir» deb yozgan edi.
Qadimgi misrliklar geografiya fani sohasida ham ma`lum bilimlarga ega bo`lishgan. Ular Yerning chetlari togiar bilan o`ralib, atrofi oqib turadigan okean suvidan iborat deb tasavvur qilganlar.
Misrliklar Yerning Nil oqib keladigan tomoni janub, O`rtayer dengizi tomoni shimol, daryoning so`1 tomoni g`arb, o`ng tomoni sharq deb hisoblaganlar. Qadimgi Misr geograflari o`z o`lkalari va Arabiston yarimoroli xaritasini chizganlar. Arabiston cho`llaridagi oltin konlari belgilangan xarita zamonamizgacha saqlanib qolgan.
Qadimgi misrliklar konchilik, iqlimshunoslik va boshqa sohalarda ham ancha bilimlarga ega bo`lganlaiv
Do'stlaringiz bilan baham: |