19-tema. Pasterellozni laboratoriya diagnostikası. Shınıǵıwdıń maqseti

Patologikalıq metarial. Jańa ólgen haywan óligi yamasa jilik súyeki, bawır bólekshesi ot qaltası menen, talaq, búyrek, júrek, ishek limfatugunlari, jińishke ishek bólegi eki tárepden boylangan halda (ol basqalarınan bólek ıdısqa jaylanadı ). Materialdı 4 saat ishide laboratoriyaǵa jiberiw kerek. Aralıq uzaq bolsa 30% glitserin, 10% li palaw tuzida konservatsiyalash múmkin. Kesel hayvonning tuwrı ichagidan tezagi alınadı.
1. Mikroskopiya. Patmaterialdan surtpeler tayarlanıp Gram usılında bo'yaladi. Qozǵawtıwshı úshleri qayırılǵan, grammanfiy (aqshıl qızǵılt reń-qızıl reń) tayaqchasimon bakteriyalar ; spora payda etmaydi; uzınlıǵı 1—3 mkm, eni — 0, 8 mkm. Birden jaylasadı (104-súwret). Tek 08, 09, 0101 shtammlari kapsula payda etedi. Jıldam hám háreketsiz túrleri bar (106 -súwret).
2. Bakteriologiya. Patmaterialdan GPA, GPB, Endo ortalıqlarga egiledi. Probirkalı ortalıqlarǵa Paster pipetkalari menen, Petri kishkene keselaridagiga shpatel menen yamasa organlardan tamǵa usılında egiledi. Ekmalar 37—38°C de termostatda bir sutka o'stiriladi. E. coli aerob hám fakultativ anaerob. Endo ortalıǵında xarakterli koloniya bolsa, odan GPB, GPA, qanlı agarga egiledi.
GPB — birdeyde ılaylılanıw, tez tarqovchi shókpe ónim boladı. GPA de 16—20 saatta namli, domalaq, shetleri tegis, maydanı tegis, kúlreń koloniyalar payda etedi (105-súwret). Qanlı ( GPA de koloniya átirapında gemoliz zonası payda boladı (109 -súwret).
Bioximiyalıq qásiyetleri — endo ortalıǵında (107-súwret) úsh qıylı: qızıl, qaralaw tovlanadigan, Malina reńli aqshıl qızǵılt reń tovlanadigan hám aqshıl qızǵılt reń koloniyalar payda etedi (laktozaning bólekleniwi hisobiga). Indol payda etedi, vodorod sulfid (H, S) payda bolmaydı, sutti ivitadi, metilrot menen oń, Foges-Proskauera menen qadaǵanliy reaksiya beredi. Gissa reńli qatarda (108-súwret) glukoza, laktozani kislota hám gaz payda etip bólekleydi. Simmons ortalıǵında E. coli o'smaydi, sebebi ammoniy sitrat duzlarni ózlestirmeydi.
Ajıratılǵan kultura ARda tipospesefik agglutinatsiyalovchi koli — sarısuwlar menen serologik tipizatsiyalanadi. Antigeni boyıcha somatik «O», qabıqlı «K», xivchinli «H» antigenlar parıq etedi (103-súwret). Biofabrikada tek «0» antigenga diagnostik sarısuwlar islep shıǵılǵan. Usınıń menen E. coli dıń seroguruhi hám serotiplari buyım aynasında tamshılı usılda AR de anıqlanadı. AR kórsetmá tiykarında qóyıladı. Aldın 4 polivalent sarısuw menen, keyin monovalent sarısuwlar menen qóyıladı. Hár bir polivalent sarısuwǵa — 8—10 nan monovalent sarısuwlar kiredi.
Ozbekistonda E. coli dıń 026, 0111, 078, 055, 041, 020, 09, 0119, K99, 41, A 25, 086, 015, 08 hám t.b. shtammlari ushraydı.
E. colning birpara shtammlari antibiotik tábiyaatlı element — kolisinlar islep shıǵaradı. Kolisinlar bólek ishek tayaqshaları shtammini ósiwge jol qoymaydı, biraq basqa tur bakteriyalarga tásir etpeydi.