19 – Мавзу Жамиятнинг фалсафий таҳлили

МАВЗУ: Жамиятнинг фалсафий таҳлили

РЕЖА:

• 1. “Жамият” тушунчаси. Жамиятнинг мавжудлиги ва тараққиёти қонунлари.
• 2. Жамият мавжудлигининг моддий ва маънавий омиллари.
• 3. Жамият ҳаётининг асосий соҳалари ва уларни бошқариш.

Таянч тушунчалар

• Жамият, тарихий материализм, ижтимоий муносабат, сиёсий тизим, иқтисодиёт, маънавият, шахс, давлат

• Жамият тушунчаси

• “Жамият” тушунчаси арабча сўз бўлиб, унинг луғавий
• маънолари ўзбек тилида: “умумийлик”, “бирлик”,
• “мажмуа”, “жамланган” тор маънода, маълум
• кишиларнинг бирор мақсад ёки фаолият асосида
• уюшган бирлигини ёки инсоният ҳаёти ва
• тараққиётининг муайян аниқ босқичини ифодалайди.
• Кенг маънода, фалсафий жиҳатдан, инсонларнинг
• онгли фаолияти жараёнида ўзаро ижтимоий муносабатлар
• орқали уюшган бирлигини, унинг ўзига хос уюшиш усули
• ва мавжудлик шаклини ифодалайди

• Маданий-тарихий типлар ғояси

• XIX асрда маданий-тарихий типлар назарияси вужудга келди.
• Маданий-тарихий типлар тушунчаси социологияга Н.Я.Данилевский
• томонидан киритилган бўлиб, у тарихни «ўзига хос
• цивилизациялар»нинг ўзаро муносабатлари сифатида тасаввур
• қилган. Бу цивилизацияларнинг ривожланиши этник гуруҳларнинг
• тил жиҳатидан бирлиги ва цивилизацияни ташкил этадиган
• халқларнинг сиёсий мустақиллиги; (улар бир типнинг асосларини
• бошқа типга ўтказмайдилар, лекин бошқа ўтмишдаги ва ҳозирги
• цивилизациялар таъсирини ҳис қиладилар); барча цивилизация-
• ларнинг этник жиҳатдан ранг-баранглиги ва ривожланиш жараёни-
• нинг бирлиги (улар ўсиш, қисқа муддат равнақ топиш ва таназзул
• босқичларини бошдан кечиради) каби қонунлар билан белгиланади.
• Данилевскийнинг ғоялари кейинчалик Шпенглер ва Тойнби
• концепцияларида ривожлантирилди, лекин уларнинг илмий
• асосларини П.А.Сорокин таклиф қилди.

•