18-mavzu. Tashqi iqtisodiy faoliyat statistikasi tаshqi iqtisоdiy fаоliyat stаtistikаsining mаzmuni vа mаqsаdi

Tashqi savdo oboroti elastikligini tavsiflovchi ko’rsatkichlar

№	Ko’rsatkichlar	Hisoblash tartibi	Izoh
1.	Eksport elastikligi(EE)		E - eksport o’simi E - eksport hajmi YaIM - yalpi ichki mahsulot o’simi
2.	Eksportning ilgarilash koeffitsienti (KE)		JE - eksport indeksi Jyaim - YaIM indeksi
3.	Import elastikligi(EI)		I - import o’simi I - import hajmi
4.	Importning ilgarilash koeffitsienti (KI)		JI - import indeksi
5.	Koordinatsiya indeksi (JK)		KNM - koordinatsiya nisbiy miqdori

E_E>1 va J_E >J_YaIM bo’lishi mazkur mamlakatda tovarlar eksportining ularni ishlab chiqarishga nisbatan tezroq o’sganligidan dalolat beradi. Bu albatta ijobiy hol.
E_I>1 va J_I>J_YaIM bo’lishini esa har doim ham ma’qul deb bo’lmaydi. Chunki mamlakat o’z ehtiyojini qondirish uchun o’zida ishlab chiqarishdan ko’ra tovarlarni chetdan olib kelishiga harakat qilgan bo’ladi.
Mamlakat tashqi savdo oboroti balansining ijobiy bo’lishi uchun:

• 
  E>I
  
• 
  J_K=J_E>J_I ya’ni J_K>1
  

bo’lishi kerak. Mamlakatning jahon bozoridagi ishtiroki va uning samaradorligini eksport va importning nisbati, ularning tarkibi belgilaydi.
Iqtisodi rivojlangan mamlakatlarning eksporti ko’p va u asosan tayyor sanoat mahsulotlaridan iborat. Kam rivojlangan mamlakatlarda eksportning o’zi oz, agar katta bo’lsa ham baribir xom ashyodan iborat bo’ladi. Ular importida tayyor mahsulot, hatto oziq-ovqatning hissasi katta bo’ladi. Iqtisodyoti kuchli rivojlangan davlatlar importida xom ashyo, yoqilg’i va butlovchi qismlar katta salmoqqa ega bo’ladi.

^ Квота - бу умумий ишлаб чиқариш, сотиш, импорт, экспорт ва бошқа ижтимоий фаолият соҳаларида келишув асосида ҳар бир иштирокчи учун жорий қилинадиган ҳисса. У халқаро битимларга биноан амалга оширилади.