18. 4-§. Organizm to ‘qimalarining to ‘la qarshiligi (impedansi). Reografiyaning fizik asoslari

Kt
d —
Rz
(18.40)
2 1 — T ib b iy va b io lo gik fiz ika

---

ekv ivalent elek tr sxema eng q u la y
sx e m ad ir (18.1 1- r a s m ) co —>
X c
—>0 d a sxem a q a r s h i li g i n i ,
qarshiliklarni parallel ulash qoidasidan
topish mumkin:
R = R \R i /( R \ + R-2)
Impedansining chastotali boglanishi
o rg a n iz m t o ‘q i m a la r in in g h a y o t
qobiliyatini baholashga im k on beradi,
18.12- rasm. 
buni organ va to‘qimalami kesib boshqa
joyga ulashda (transplantatsiya qilishda)
bilish muhim dir. Buni grafikda ko'rsatamiz (18.12- rasm). Bunda 1 - egri chiziq
sog‘, normal to ‘qima uchun, 2- egri chiziq o ‘lik — suvda qaynatib o'ldirilgan
to‘qima uchun. 0 ‘lik to'qim ada membranalar buzilgan bo‘lib, „tirik kondensator11
va to ‘qima faq at Om qarshilikka ega b o‘ladi. Impedansning ch asto tav iy
bog‘lanishidagi farq sog‘ va kasal to‘qimalarda ham hosil bo‘ladi.
(18.38) dan k o‘rinadiki, tok va kuchlanish orasidagi fazalar siljish burchagi
to‘qimaning sig‘im xossalari haqida ham m a’lumot berishi mumkin. Organizm
to ‘qimalarining impedansi ularning fiziologik holatiga ko‘ra ham aniqlanadi.
Jum ladan, tomir qonga to ‘lganda impedans yurak-tomir faoliyatiga k o ‘ra
o‘zgaradi. Y urak faoliyati jarayonid a to ‘qimalar impedansi o‘zgarishini qayd
qilishga asoslangan diagnostika uslubi reografiya (im pedanspletizmografiya)
deyiladi.
Bu usul yordam ida bosh m iya (reoensefalogramma), yurak (reokardio-
gramma), magistral tomirlar, o ‘pka, jig ar va qo ‘l-oyoqlarning reogramm alari
olinadi. 0 ‘lchash o datda 30 kgts chastotalarda ko‘prik sxemasi b o ‘yicha olib
boriladi.
18.5-§. ELEKTR IM PULSI VA IMPULSLI TOK
Elektr kuchlanishi yoki to k kuchining qisqa vaqt ichida o‘zgarishi elektr
impulsi deyiladi.
Texnikada impulslar ikkita katta guruhga videoimpulslar va radioimpulslarga
b o ‘linadi. V ideoimpulslar — bu shunday tok yoki kuchlanishning elektr
impulslariki, ular noldan farqli, doimiy tashkil etuvchisiga ega. Shunday qilib,
videoimpuls ko‘pincha katta qutbga ega bo‘ladi. Videoimpulslar quyidagi shaklda
b o ‘ladi (18.13- rasm):
a) to ‘g‘ri b urchakli, b) arrasim on, d) trapetseidal, e) eksponensial, f)
qo ‘ng‘iroqsim on va hokazo.
Radioimpulslar — bu m odullashgan elektr magnit tebranishlardir (18.14-
rasm).

---