17 мавзу Қўшимча маърузалар (мустақил тайёрланишда ёрдам учун)

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ЛАВЛАГИНИНГ
• ЦЕРКОСПОРОЗ
• КАСАЛЛИГИ

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ЛАВЛАГИНИНГ ЦЕРКОСПОРОЗ КАСАЛЛИГИ
• Касалликни Cercospora beticola замбуруғи қўзғатади. Касаллик Ўзбекистонда ва Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатларида хўраки, хашаки ва қанд лавлагисида тарқалган. Қирғизистонда қанд лавлагисига катта зарар етказади.
• Касаллик одатда далада ўчоқлар шаклида ривожланади. Зарарланган баргларда думалоқ, кенглиги 2-3 мм, ноаниқ-кулранг, қўнғир, қўнғир-кулранг, қизғиш-қўнғир ҳошияли, қуриганда оқиш ёки деярли оқ тусли доғлар пайдо бўлади (37 расм). Пастки барглар кўпроқ зарарланади. Юқори намликда доғлар устида конидиофора ва конидиялардан ташкил топган кулранг ғубор пайдо бўлиши мумкин.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• 37 расм. Лавлагининг церкоспороз касаллигининг белгилари (қўзғатувчи Cercospora beticola).

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ЛАВЛАГИНИНГ ЦЕРКОСПОРОЗ КАСАЛЛИГИ
• Кучли зарарланган, сатҳининг 30-40 фоизи доғлар билан қопланган барглар қораяди, бужмайиб, ерга ётиб қолади ва бутунлай чирийди. Натижада хўраки, хашаки ва қанд лавлагисининг ҳосили 20-30% га камаяди. Қанд лавлагиси таркибида қанд миқдори экин кам даражада зарарланганида 5-10% га, ўртача даражадагисида 20% гача, кучли зарарланганида 70% гача камаяди. Қирғизистонда церкоспороз таъсирида қанд лавлаги илдизлари оғирлиги 19,6% га, қанд миқдори 34,4% га пасайган.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ЛАВЛАГИНИНГ ЦЕРКОСПОРОЗ КАСАЛЛИГИ
• Зарарланган барг банди ва пояларда думалоқ ёки узунчоқ, бироз ботиқ доғлар ривожланади.
• Қўзғатувчининг белгилари. Cercospora beticola. Ўсимлик органларида ривожланган доғлар устида, кам миқдорда, патогеннинг мицелий ва конидия ҳосил қилувчи органларидан иборат бўлган майин кулранг моғор пайдо бўлади. Конидиофоралар баъзан жуда кам ҳосил бўлади, баргларнинг ҳар 2 томонида, барг тешикча (устьица) ларидан ёки тўғридан-тўғри эпидермисни тешиб, биттадан ёки бир нечтадан бўлиб чиқади, одатда ҳужайраларга бўлинмаган, баъзан 1-2 септали, оч-қўнғир, қизғиш-қўнғир тусли, ўлчами 30-235х4-5 мкм. Конидиялар ингичка-тескари-тўқмоқ ёки деярли бигиз нинаси шаклли, рангсиз, кўп (35 тагача) септали, ўлчами 30-365х3-5 мкм.