17 мавзу Қўшимча маърузалар (мустақил тайёрланишда ёрдам учун)

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ДУККАКЛИ ЭКИНЛАРНИНГ ЗАНГ КАСАЛЛИГИ
• Ўриснўхат, соя, ёсмиқ ва хашаки дуккакли экинларни зангнинг бошқа турлари зарарлайди; уларнинг Ўзбекистонда учраши номаълум.
• Қўзғатувчиларнинг белгилари. Uromyces phaseoli. Ловия ва мошда паразитнинг барча (эцио-, урединио- ва телио-) босқичлари ривожланади. Спермогоний баргнинг устки томонида, шар шаклли, диаметри 100-140 мкм. Эциялар гуруҳларда, оқ тусли, доиралар шаклида жойлашган. Эциоспоралар қиррали-шар, эллипсоид ёки тухум шаклли, усти сўгалчалар билан қопланган, ўлчами 20-27х16-24 мкм. Урединиялар баргнинг ҳар 2 томонида, эни кўпинча 0,5 мм гача, тартибсиз равишда биттадан ёки гуруҳларда, доиралар шаклида жойлашган, қўнғир рангли. Урединиоспоралар 1 ҳужайрали, оч-сариқ рангли, тескари-тухум, камроқ ҳолларда шар шаклли, устида кам миқдорда тиканчалари мавжуд, ўлчами 20-29х18-25 мкм. Телиялар ёз охири-кузда урединияларнинг ўрнида, кўпинча баргнинг остки томонида, пояда ва дуккакларда ривожланади, тўқ-қўнғир тусли, чангувчи. Телиоспоралар 1 ҳужайрали, думалоқ ёки эллипсоид шаклли, қобиғи тўқ-қўнғир, усти бироз қалинлашган, рангсиз ғуддачали, ўлчами 20-37х18-27 мкм, оёқчаси рангсиз, мўрт.
• Uromyces ciceris-arietini. Нўхатда паразитнинг урединио- ва телиобосқичлари ривожланади. Урединиялар кўпинча баргнинг остки томонида, биттадан ёки гуруҳларда, доиралар шаклида жойлашган, қўнғир рангли. Урединиоспоралар 1 ҳужайрали, қобиғи сариқ-қўнғир рангли, шар ёки кенг эллипсоид шаклли, устида кам миқдорда тиканчалари мавжуд, диаметри 17-29 мкм, ёки ўлчами 17-29х19-25 мкм. Телиялар ҳам кўпинча баргнинг остки томонида ривожланади, тўқ-қўнғир тусли. Телиоспоралар 1 ҳужайрали, думалоқ ёки тухум шаклли, қобиғи қўнғир ва майда сўгалчалар билан қопланган, усти думалоқ, аммо қалинлашмаган, ўлчами 18-26х18-24 мкм, оёқчаси калта, рангсиз, мўрт.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ДУККАКЛИ ЭКИНЛАРНИНГ ЗАНГ КАСАЛЛИГИ
• Ўзбекистонда нўхатнинг Cicer songaricum Steph. ex DC. турида занг касаллигининг яна бир қўзғатувчиси – Uromyces heimerlianus (урединия ва телия босқичларида) учраши қайд этилган.
• КУРАШ ЧОРАЛАРИ
• ● Чидамли навлар яратиш ва қўллаш; алмашлаб экиш;
• ● Экишдан олдин уруғни фунгицид билан дорилаш;
• ● Бегона ўтларга қарши гербицид;
• ● Касаллик кучли ривожланганида, уруғлик экинларга фунгицид пуркаш;
• ● Ҳосилни йиғиб олгач, ўсимлик қолдиқларини даладан чиқариб, йўқотиш ва чуқур кузги шудгор қилиш тавсия этилади.