17 мавзу Қўшимча маърузалар (мустақил тайёрланишда ёрдам учун)

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ЛАВЛАГИНИНГ ФОМОЗ КАСАЛЛИГИ
• Касаллик омборхоналарда катта хавф туғдиради: илдизмеваларда қўнғир, сўнгра қораядиган доғлар пайдо бўлади; улар чирийди, чириган тўқималар қуруқ ва қаттиқ бўлиб, сўнгра иккиламчи микроорганизмлар (жумладан юмшоқ чириш бактериялари) билан зарарланади ва тўқималар илвираб кетади.
• Уруғлик учун экилган зарарланган илдизмевалар ўсмайди ёки майда, устида замбуруғ пикнидалари мавжуд бўлган уруғлар ривожланади.
• Қўзғатувчи ўсимлик қолдиқларида, илдизмеваларда ва уруғда қишлайди.
• Фомоз билан курашда лавлаги илдиз емирилиши, церкоспороз ва чириш касалликларига қарши тавсия қилинган чора-тадбирларни қўллаш лозим.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ЛАВЛАГИ
• МОЗАИКАСИ

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ЛАВЛАГИ МОЗАИКАСИ
• Касалликни вирус (Beta virus 2) қўзғатади. Вирионлари ипсимон шаклли, 733х15 нм, инактивация ҳарорати 55...60оС, бошқа адабиёт манбааларига кўра 67...70оС, охирги суюлтириш 1:10 000 дан 1:1 000 000 гача, вирус ўсимлик шарбатида хона ҳароратида 2-4 кун сақланади. Криптограммаси */*; */*; E/E; S/Ap. Касаллик дунёнинг барча минтақаларида тарқалган, Ўзбекистонда хўраки ва хашаки лавлагида қайд этилган. Лавлагидан ташқари, вирус билан хашаки дуккакли экинлар, исмалоқ, эшакшўра, қайлюғун ва олабўта ҳам зарарланади.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ЛАВЛАГИ МОЗАИКАСИ
• Зарарланган ўсимлик баргларида мозаика ривожланади, уларнинг усти бироз ғижимланган тус олади.
• Экин ичида вирус 44 та шира турлари (асосан шафтоли ва лавлаги шираси), саратон ва қандалалар воситасида тарқалади. Асосий инфекция манбаи вирус билан зарарланган, уруғ олиш учун экилган илдизмевалар ҳамда қишловчи бегона ўтлар ҳисобланади; улардан вирус биринчи йил экилган лавлагига ўтади.
• Касаллик илдизмевалар ҳосилини пасайтиради, уруғ ҳосилини эса 20% гача камайтиради.
• Кураш чоралари. Уруғлик ва 1-нчи йил экинларини бир-биридан камида 1 км узоқликда жойлаштириш; экишдан олдин уруғни термик усулда зарарсизлантириш; сўрувчи ҳашаротлар ва бегона ўтлар билан курашиш лозим.