17 мавзу Қўшимча маърузалар (мустақил тайёрланишда ёрдам учун)

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ДУККАКЛИ ЭКИНЛАРНИНГ ИЛДИЗИ
• ФУЗАРИОЗ ҚУРУҚ ЧИРИШИ
• Касалликни Fusarium solani f.sp. phaseoli ва баъзи бошқа Fusarium турлари қўзғатади. Янги униб чиққан ниҳолларнинг ўқ илдизларида оч-қўнғир, сўнгра қизғиш-қўнғир ва ниҳоят қўнғир доғлар, сўнгра илдиз бўйлаб чатнашлар пайдо бўлади (40 расм), илдиз нобуд бўлади ва ўсимлик сўлиб қолади. Баъзи ўсимликларда зарарланган жойлардан юқорироғида ён илдизлар ўсиб чиқади. Замбуруғ ўсимликларга ҳар хил яралар орқали ёки бевосита илдизнинг соғлом тўқималарига киради. Далага дуккакли экинларни қайта экиш тупроқ зарарланишини кучайтиради. Дуккакли экинлар бўлмаганида ҳам паразит тупроқда 5 йилдан кўпроқ сақланиши мумкин.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• 40 расм. Дуккакли экинларнинг илдизлари фузариоз қуруқ чириши (қўзғатувчи Fusarium solani f.sp. phaseoli).

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ДУККАКЛИ ЭКИНЛАРНИНГ ИЛДИЗИ
• ФУЗАРИОЗ ҚУРУҚ ЧИРИШИ
• Қўзғатувчининг белгилари. Ҳаво мицелийси бароқ ёки юпқа парда шаклли, оқ, оқ-пушти, оқ-оч-жигарранг-сариқ тусли. Макроконидиялар ҳаво мицелийси, пионнот ва спородохийларда пайдо бўлади, урчуқ-ўроқ шаклли, эгилган, баъзан деярли эгилмаган, 4-6 ҳужайрали, кўп бўлганида оч-қўнғир-сариқ, кўкиш-яшил, қўнғир-оқиш тусли, 4 ҳужайралиларининг ўлчами 30-45х4,5-5,5 мкм, 6 ҳужайралиларники 20-60х4-7 мкм.
• Патоген омборхонадаги картошка туганакларида қуруқ чириш қўзғатади, чириётган помидор ва ғалла донларида учрайди. Пояни одатда илдиз бўғзидан юқорироғидан зарарлайди.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ДУККАКЛИ ЭКИНЛАРНИНГ
• РИЗОКТОНИОЗ ИЛДИЗ ЧИРИШИ
• Қўзғатувчи Rhizoctonia solani замбуруғи. Экилган уруғ чирийди, унганларининг илдиз бўғзида қайноқ сувга куйганга ўхшаш, рангсиз доғлар пайдо бўлади, натижада уруғбарг ва ниҳоллар сўлийди. Каттароқ ниҳоллар ва ёш ўсимликларнинг илдиз бўғзида бироз ботиқ, қизғиш-қўнғир, узунчоқ яралар пайдо бўлади (41 расм).
• ПИТИОЗ ИЛДИЗ ЧИРИШИ
• Қўзғатувчилар Pythium debaryanum ва Pythium sp. замбуруғлари. Ниҳолларнинг илдиз бўғзида ҳўл чириш ривожланади. Ниҳоллар ва баъзан ёш ўсимликлар сўлиб қолади ва қурийди.