17-mа`ruzа Mаvzu: uzlukli transport mashinalari

Elektrovozlar turlari va asosiy ko‘rsatkichlari. 

Elektrovozlarni asosiy farq 

qiluvchi jixatlari quyidagilardir: elektr energiyasini qabul qilish usuli, g‘ildiraklari 

formulasi va kuzovi o‘lchamlari. 

Elektr  energiyasini  qabul  qilish  bo‘yicha  elektrovozlar  kontaktli, 

Akkumlyatorli,  kontakt-kabelli,  kontakt-akkumlyatorli  va  kontakt  dizelli  turlariga 

bo‘linadi. 

1. Kontaktli elektrovozlar 40-45  

0

/

00

  qiyalikda o‘z tezligini kamaytirmasdan 

torta  oladi.  Dvigatellari  quvvati  2000-2500  kVt  ga  yetadi.  Kamchiligi  –  kontakt 

tarmog‘ini  mavjudligi  bo‘lib,  kon  ishlarini  olib  borishni  qiyinlashtiradi,  ayniqsa 

doimiy suriluvchi ish maydonlarida. 

2. Akkumlyatorli elektrovozlarning asosiy afzalligi kontakt tarmog‘ini talab 

etmasligidir. Akkumlyator batareyalarining quvvat xajmi chegaralanganligi uchun 

ishlatilish  ko‘lami  xam  chegaralangan  bo‘ladi,  asosan  manevr  ishlarida 

qo‘llaniladi. Birikish og‘irligi 60-70 t ni, dvigateli quvvati 150-200 kVt ni tashkil 

etadi.  

3.  Kontakt-kabelli  elektrovozlar  elektrlashtirilmagan  ustuplarda  va 

ag‘darmalarda ishlatilib, kabel barabaniga ega bo‘ladi. Talab etiladigan kabelning 

uzunligi,  elektrovozning  kichik  tezligi,  kichik  quvvati  va  kabellarning  tez  ishdan 

chiqishi  bu  turdagi  elektrovozlarni  amalda  qo‘llashni  qiyinlashtiradi  va  deyarli 

ishlatilmaydi. 

4.  Kontakt-akkumlyatorli  elektrovozlar  suriluvchan  va  ag‘darma  yo‘llarida 

kontakt tarmog‘ini  o‘tkazishni bekor qiladi. Ular asosiy yo‘llarda kontakt orqali, 

tarmoq  o‘tkazilmagan  yo‘llarda  akkumlyator  batareyalari  orqali  elektr  quvvati 

bilan  ta’minlanadi.  Bu  elektrovozlar  kontaktli  elektrovozlarga  qaraganda  bir 

muncha  murakkab  konstruksiyaga  ega,  ishlatish  va  ta’mirlash  bir  muncha 

murakkabliklar keltirib chiqaradi. 

5.  Kontakt-dizelli  elektrovozlar  qo‘shimcha  dizel  qurilmasiga  egadir.  Dizel 

generatori  elektrovoz  nominal  quvvatidan  40-50  %  ni  aylantira  oladi.  Bu 

elektrovozlar kontaktli elektrovozlarga